Tài liệu nghiên cứu BIM : TIÊU CHUẨN, HƯỚNG DẪN VÀ TRIỂN KHAI BIM tại Việt Nam Tài liệu nghiên cứu BIM : TIÊU CHUẨN, HƯỚNG DẪN VÀ TRIỂN KHAI BIM tại Việt Nam Tài liệu nghiên cứu BIM : TIÊU CHUẨN, HƯỚNG DẪN VÀ TRIỂN KHAI BIM tại Việt Nam Tài liệu nghiên cứu BIM : TIÊU CHUẨN, HƯỚNG DẪN VÀ TRIỂN KHAI BIM tại Việt Nam
SỰ CẦN THIẾT CỦA TIÊU CHUẨN VÀ HƯỚNG DẪN BIM
Hiện nay, BIM (Mô hình thông tin xây dựng) đang ngày càng trở nên phổ biến trên toàn cầu và được áp dụng rộng rãi trong ngành xây dựng tại nhiều quốc gia như Anh, Mỹ, Đức, Nhật Bản, Canada, Singapore và Hồng Kông.
Na Uy và Phần Lan đã nâng cao năng suất và sức cạnh tranh trong ngành xây dựng thông qua việc xây dựng các bộ tiêu chuẩn và hướng dẫn áp dụng BIM, xác định rõ ràng các yêu cầu cần thiết như quy trình, tài liệu và nội dung Bên cạnh đó, Tổ chức Tiêu chuẩn Quốc tế (ISO) cũng đã ban hành bộ tiêu chuẩn liên quan đến các nội dung trong quá trình áp dụng BIM, góp phần thúc đẩy sự phát triển và hiệu quả của công nghệ này.
Lợi ích khi xây dựng tiêu chuẩn/ hướng dẫn cho một đơn vị:
Nâng cao năng suất trong xây dựng bằng cách áp dụng các tiêu chuẩn và hướng dẫn BIM giúp rút ngắn thời gian thực hiện dự án Việc này cho phép các đội ngũ tập trung vào sáng tạo và phát triển tầm nhìn cho các dự án một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn.
Để nâng cao sự phối hợp và hợp tác trong các nhóm, việc xác định rõ quy trình là rất quan trọng, đặc biệt trong các tổ chức lớn Các tiêu chuẩn và hướng dẫn BIM cần được thiết lập để đảm bảo mọi người làm việc đồng nhất và hiệu quả Những tiêu chuẩn này không chỉ giúp các nhóm dự án hoạt động đồng bộ mà còn cung cấp thông tin cần thiết cho các công ty và tổ chức bên ngoài về cách thức chuyển giao thông tin Việc rõ ràng trong quy trình chuyển giao thông tin BIM giữa các bên sẽ tối ưu hóa lợi ích từ BIM, và các tiêu chuẩn cùng hướng dẫn BIM chính là chìa khóa để hiện thực hóa mục tiêu này.
Việc áp dụng các Tiêu chuẩn và Hướng dẫn BIM giúp nâng cao chất lượng công việc bằng cách cung cấp một khung rõ ràng cho việc triển khai dự án Nhờ đó, các nhóm dự án có thể tạo ra sản phẩm nhất quán, dễ đoán và đạt tiêu chuẩn chất lượng cao hơn.
BIM được coi là xu hướng tương lai trong ngành xây dựng, vì vậy việc xây dựng tiêu chuẩn và hướng dẫn cho việc áp dụng BIM từ sớm sẽ giúp định hướng rõ ràng và thuận lợi trong quá trình triển khai các công nghệ hiện đại dựa trên nền tảng BIM.
TIÊU CHUẨN, HƯỚNG DẪN VỀ BIM TRÊN THẾ GIỚI
Hoa Kỳ
Đến năm 2015, tại Mỹ, đã có 47 tiêu chuẩn và hướng dẫn về BIM được công bố bởi các tổ chức nhà nước khác nhau Tuy nhiên, không có tổ chức nào phát hành tiêu chuẩn BIM cho từng bộ môn áp dụng rộng rãi trên toàn quốc, mà chỉ có các tiêu chuẩn được phát hành và sử dụng nội bộ.
Cục Quản lý dịch vụ công (General Services Administration, viết tắt GSA) đã phát hành 8 hướng dẫn BIM có liên quan với nhau
Viện Khoa học Quốc gia về Công trình Dân dụng (NIBS) vừa phát hành phiên bản thứ 3, cùng với sự hợp tác của Viện Kiến trúc Hoa Kỳ.
The American Institute of Architects (AIA), the Association of General Contractors (AGC), universities, and various states or cities release guidelines and standards for Building Information Modeling (BIM).
Hướng dẫn BIM phiên bản 3, được phát hành bởi Viện Khoa học quốc gia về công trình dân dụng (NIBS), là một trong những tài liệu tham khảo phổ biến cho các công trình dân dụng tại Mỹ Hướng dẫn này được chia thành 5 phần chính, cung cấp kiến thức và quy trình cần thiết cho việc áp dụng BIM trong xây dựng.
- Hệ thống phân loại Ominiclass;
- Mức độ phát triển thông tin (LOD);
- Hệ thống tiêu chuẩn CAD;
- Tiêu chuẩn trao đổi thông tin;
- Hướng dẫn lập kế hoạch thực hiện BIM (BEP)
2.1.1 Hệ thống phân loại Omniclass
Hệ thống phân loại kỹ thuật OmniClass (OmniClass hay OCCS) là một công cụ tổ chức và tìm kiếm thông tin chuyên biệt cho ngành xây dựng, mang lại nhiều lợi ích cho các ứng dụng trong Mô hình thông tin công trình (BIM) Hệ thống này giúp tổ chức báo cáo và thư viện đối tượng, cung cấp khả năng tìm kiếm tổng thể hoặc chi tiết thông qua dữ liệu của đối tượng, đáp ứng nhu cầu thông tin của người dùng OmniClass bao gồm 12 bảng phân loại, mỗi bảng thể hiện một đặc điểm khác nhau của thông tin xây dựng Các bảng này có thể được sử dụng độc lập hoặc kết hợp với nhau để phân loại các đối tượng phức tạp.
Bảng 11 - Các thực thể xây dựng theo chức năng là những đối tượng quan trọng trong công trình xây dựng, bao gồm các không gian và cấu kiện liên quan, được xác định rõ ràng dựa trên chức năng của chúng.
Bảng 12 - Các Đối Tượng Xây Dựng Theo Hình Thức là những yếu tố quan trọng và dễ dàng xác định trong lĩnh vực xây dựng, bao gồm các không gian và cấu kiện liên quan.
Bảng 13 - Spaces by Function mô tả các đối tượng cơ bản trong môi trường xây dựng, được biểu diễn thông qua các tính chất vật lý và đường bao phức tạp Những đối tượng này được phân loại dựa trên chức năng và cách sử dụng cơ bản của chúng.
- Bảng 21 - Elements: Các cấu kiện;
- Bảng 22 - Work Results: Kết quả công việc;
- Bảng 31 - Phases: Các giai đoạn;
- Bảng 32 - Services Các nhiệm vụ;
- Bảng 33 - Disciplines Các quy tắc;
- Bảng 34 - Organizational Roles: Vai trò tổ chức;
- Bảng 49 - Propertities Tính chất, thuộc tính
2.1.2 Mức độ phát triển thông tin (LOD)
Mô hình LOD được Viện kiến trúc Hoa Kỳ (AIA) giới thiệu vào năm 2008, với 5 mức độ phát triển khác nhau (100-200-300-350-400) Mỗi mức độ này thể hiện mức độ chi tiết thông tin của các thành phần trong mô hình.
Trong mô hình BIM, các thành phần có thể có mức độ phát triển khác nhau ở từng giai đoạn thiết kế Thông tin bắt buộc tại một mức độ phát triển có thể xuất hiện ở mức độ trước đó, tùy theo yêu cầu dự án LOD giúp làm rõ và chỉ định nội dung của BIM một cách hiệu quả, đóng vai trò là tiêu chuẩn công nghiệp Nó xác định các giai đoạn phát triển của các hệ thống trong BIM, cho phép kiến trúc sư, kỹ sư và chuyên gia giao tiếp rõ ràng, từ đó nâng cao hiệu quả công việc.
Hệ thống này được cập nhật hàng năm và được hầu hết các dự án áp dụng BIM trên thế giới tham khảo và áp dụng
2.1.3 Hệ thống tiêu chuẩn CAD
Tiêu chuẩn CAD của Mỹ do United States National CAD Standard (NCS) phát hành và hiện tại đã có phiên bản thứ 6 của Tiêu chuẩn CAD
Tiêu chuẩn CAD quy định cách đặt tên và các ký hiệu, loại, kích thước đường nét trong bản vẽ 2D Tiêu chuẩn này bao gồm hai phần: hướng dẫn đặt tên và quy định về đường nét Việc tuân thủ tiêu chuẩn giúp duy trì tính nhất quán giữa các bản vẽ của các đơn vị khác nhau, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc phối hợp trong quá trình thực hiện dự án.
2.1.4 Tiêu chuẩn trao đổi thông tin
Phần này trình bày các tiêu chuẩn trao đổi thông tin thông qua mô hình hóa quy trình và hướng dẫn phân phối thông tin, bao gồm một số chỉ dẫn và định dạng cần thiết.
- Quản lý thông tin tài sản trong suốt vòng đời dự án (COBie);
- Thiết kế để đánh giá không gian (SPV);
- Thiết kế để phân tích năng lượng (BEA);
- Thiết kế để dự toán chi phí (QTO);
COBie là một tiêu chuẩn quan trọng được áp dụng rộng rãi trong các dự án, cung cấp hướng dẫn chi tiết về quy trình phối hợp và quy định chuyển giao dữ liệu Tiêu chuẩn này xác định các trường thông tin cần thiết trong định dạng trao đổi dữ liệu và cách sắp xếp chúng một cách hiệu quả.
2.1.5 Hướng dẫn lập kế hoạch thực hiện BIM (BEP)
Vào những năm 2000-2009, sự gia tăng nhanh chóng số lượng dự án BIM đã dẫn đến việc nhiều chủ đầu tư yêu cầu các nhà thầu chuẩn bị kế hoạch thực hiện BIM như một phần thiết yếu trong gói thầu.
Vào năm 2010, Đại học bang Pennsylvania đã phát triển và xuất bản Hướng dẫn lập kế hoạch thực hiện BIM cho dự án (BEP), đánh dấu sự ra đời của tài liệu tiêu chuẩn đầu tiên trong lĩnh vực này Trước đó, nhiều nhà thầu đã tự tạo ra các hướng dẫn riêng cho kế hoạch thực hiện BIM, nhưng cần một phương pháp tổng quát và cấu trúc hơn Hướng dẫn của Đại học bang Pennsylvania đã nhanh chóng trở thành tài liệu tham khảo phổ biến nhất cho việc phát triển các kế hoạch thực hiện BIM.
Vương quốc Anh
Vương quốc Anh, cùng với Mỹ, là một trong những quốc gia tiên phong trong việc áp dụng BIM trong ngành xây dựng Nước này đã ban hành nhiều tiêu chuẩn và hướng dẫn BIM nhằm nâng cao hiệu quả và chất lượng trong các dự án xây dựng.
Hình 1 Trụ cột của “BIM Level 2” tại Vương quốc Anh
PAS 1192-2: 2013 quy định các yêu cầu cho giai đoạn xây dựng và sự trưởng thành cấp 2, đồng thời xác định nguyên tắc, vai trò và trách nhiệm trong hoạt động hợp tác BIM Tiêu chuẩn này được xây dựng dựa trên BS 1192 hiện có và mở rộng phạm vi của Môi trường dữ liệu chung (CDE).
PAS 1192-3: 2014 tập trung vào giai đoạn vận hành (OPEX), nhấn mạnh việc sử dụng và bảo trì Mô hình Thông tin Tài sản nhằm nâng cao hiệu quả Quản lý Cơ sở vật chất.
BS 1192-4: 2014, về mặt kỹ thuật là một quy tắc thực hành chứ không hẳn là một tiêu chuẩn, là tài liệu thực hành tốt nhất để thực hiện COBie
Tiêu chuẩn PAS 1192-5: 2015 cung cấp hướng dẫn về tư duy bảo mật trong việc xây dựng mô hình thông tin công trình, đồng thời hỗ trợ phát triển môi trường kỹ thuật số và quản lý tài sản thông minh.
PAS 1192-6 – 2017 một đặc điểm kỹ thuật để chia sẻ và sử dụng thông tin về an toàn lao động sử dụng BIM
PAS 1192-7 – 2017: Thông tin sản phẩm xây dựng – tiêu chuẩn để xác định, chia sẻ và duy trì thông tin sản phẩm xây dựng kỹ thuật số
Vương quốc Anh hiện đang thúc đẩy việc ban hành các tiêu chuẩn ISO 19650-1 và ISO 19650-2 nhằm tổ chức thông tin trong lĩnh vực xây dựng, thay thế cho những tiêu chuẩn không còn phù hợp Đồng thời, tiêu chuẩn ISO 19650-3 cũng đã được triển khai, trong khi tiêu chuẩn ISO 19650-5 vẫn đang trong quá trình biên soạn.
Hình 2 Khái quát các tiêu chuẩn BIM cấp 2 của Anh trong bối cảnh ISO 19650
Dưới đây là mã tham chiếu hai tiêu chuẩn ISO 19650 tại Anh:
BS EN ISO 19650 – 1 là tiêu chuẩn quốc tế quy định tổ chức thông tin trong các dự án xây dựng, tập trung vào việc quản lý thông tin thông qua mô hình thông tin công trình Phần 1 của tiêu chuẩn này giới thiệu các khái niệm cơ bản và nguyên tắc cần thiết để đảm bảo hiệu quả trong việc quản lý thông tin, từ đó nâng cao chất lượng và tính chính xác của dữ liệu trong quá trình xây dựng.
Tiêu chuẩn BS EN ISO 19650 – 2 quy định cách tổ chức và quản lý thông tin trong các dự án xây dựng thông qua Mô hình thông tin công trình, đặc biệt trong giai đoạn phân phối tài sản Hai tiêu chuẩn này thay thế cho BS1192:2007 + A2: 2016 và PAS1192 phần 2, nhằm cải thiện quy trình chuyển giao thông tin và tài sản trong ngành xây dựng Các nguyên tắc của BS EN ISO 19650 giúp tối ưu hóa việc quản lý thông tin, đảm bảo tính chính xác và hiệu quả trong suốt vòng đời của dự án.
Tiêu chuẩn 1 và 2 được xây dựng dựa trên các quy định của Vương quốc Anh về quản lý thông tin thông qua BIM, và sẽ được công nhận bởi những người đã áp dụng BS 1192 và PAS 1192.
2 BS EN ISO 19650 về cơ bản là quốc tế hóa mô hình UK BIM Level 2.
Một số nước Châu Âu (không bao gồm Vương Quốc Anh)
2.3.1 Phần Lan Ở Phần Lan, việc sử dụng BIM hiện đang ở giai đoạn củng cố và phát triển, giai đoạn thử nghiệm đã qua một thời gian Nhờ những kết quả đạt được thông qua các dự án thí điểm, Chính phủ Phần Lan đã nhận thức được rằng công nghệ BIM và các giải pháp liên quan đã sẵn sàng cho việc áp dụng rộng rãi hơn trong ngành xây dựng và trở thành một công cụ hàng ngày trong các dự án
Phần Lan là một ví dụ tiêu biểu về sự số hóa ngành công nghiệp xây dựng tại châu Âu Mặc dù không có chiến lược quốc gia chính thức như nhiều nước khác như Anh, Pháp, Đan Mạch hay Đức, Phần Lan đã đạt được hiệu quả cao nhờ vào đổi mới kỹ thuật số và phát triển khả năng tương tác trong các quy trình thiết kế.
Hướng dẫn “Common BIM Requirements 2012” bao gồm 14 phần được phát triển từ những hướng dẫn trước đó Senate – Finland BIM Requirements 2007
Khung hướng dẫn trong “Common BIM Requirements 2012”:
- Yêu cầu chung về BIM;
- Mô hình hoá hiện trạng ban đầu;
- Thiết kế cơ điện (MEP);
- Đảm bảo tính khả thi của Dự án;
- Ứng dụng các mô hình để trực quan hoá;
- Ứng dụng các mô hình MEP trong phân tích;
- Quản lý một dự án BIM;
- Ứng dụng các mô hình trong quản lý cơ sở vật chất;
- Ứng dụng mô hình trong xây dựng;
- Ứng dụng mô hình trong giám sát công trình
Với mỗi phần đều nêu rõ mục đích, thông tin và yêu cầu cụ thể về BIM, cùng với đó là hướng dẫn và hình ảnh minh hoạ
Hướng dẫn bộ môn Kiến trúc
Mô hình kiến trúc đóng vai trò nền tảng cho các mô hình khác và là yếu tố thiết yếu trong nhiều phân tích và mô phỏng Việc đảm bảo tính chính xác của mô hình kiến trúc trong tất cả các giai đoạn của dự án là rất quan trọng Tài liệu này quy định việc áp dụng BIM của tư vấn kiến trúc qua các giai đoạn khác nhau, liệt kê các hạng mục thiết kế kiến trúc ứng dụng BIM và đưa ra các yêu cầu cùng hướng dẫn cụ thể Những hướng dẫn này được rút ra từ thực tiễn trong quá trình thiết kế và thi công.
Nội dung của hướng dẫn:
- Nguyên tắc mô hình trong thiết kế kiến trúc;
- BIM trong dự án cải tạo;
- Yêu cầu BIM trong các giai đoạn khác nhau của dự án;
- Yêu cầu BIM trong các giai đoạn của các dự án khác nhau
Hướng dẫn bộ môn Kết cấu
Mô hình kết cấu là yếu tố thiết yếu trong giai đoạn thiết kế dự án áp dụng BIM Tài liệu này bao gồm mô hình kết cấu BIM cùng với các thông tin quan trọng cần thiết cho các mô hình BIM do kỹ sư tạo ra.
Hướng dẫn này tổng hợp các hạng mục thiết kế kết cấu BIM, cung cấp yêu cầu cụ thể cùng với hướng dẫn chi tiết Tài liệu được xây dựng dựa trên kinh nghiệm thực tiễn trong quá trình thiết kế và thi công.
- Định nghĩa chung về kết cấu;
- Mô hình BIM trong một dự án cải tạo;
- Định nghĩa của các giai đoạn thiết kế khác nhau;
- Vận hành và quản lý cơ sở vật chất
Hướng dẫn bộ môn MEP
Tài liệu này trình bày mô hình MEP và thông tin BIM cần thiết từ các nhà sản xuất, cùng với các phương pháp làm việc dựa trên BIM cho nhiều mục đích sử dụng khác nhau Hướng dẫn được xây dựng dựa trên kinh nghiệm thiết kế và thi công thực tiễn tại Phần Lan, yêu cầu chi tiết về mô hình và thông tin của các cấu kiện MEP theo catalog chuẩn Nó cũng đưa ra các phương pháp mô hình hóa nhằm tránh xung đột và va chạm giữa các bộ môn trong MEP cũng như giữa MEP với kiến trúc và kết cấu.
- Yêu cầu mô hình MEP;
- Không gian dự phòng BIM;
- Hệ thống BIM cho thiết kế MEP;
- Hệ thống BIM cho thiết kế điện và viễn thông;
- Hệ thống BIM thiết kế tự động hoá công trình;
Hiệp hội xây dựng nhà Na Uy đã hợp tác chặt chẽ với Ban lãnh đạo Xây dựng công cộng và tài sản Na Uy (Statsbygg) để thúc đẩy việc áp dụng công nghệ BIM trong các dự án tài sản công Statsbygg là cơ quan hành chính công chịu trách nhiệm tổ chức và lập kế hoạch cho các dự án này tại Na Uy.
Kể từ năm 2010, tất cả các dự án đã áp dụng định dạng tập tin IFC và BIM cho toàn bộ vòng đời của mình nhờ vào sự hỗ trợ từ các hiệp hội Một tổ chức tiên phong mang tên SINTEF đang nghiên cứu ứng dụng BIM như một yếu tố quan trọng trong quản lý và phát triển bền vững các công trình xây dựng quốc gia.
Hình 3 Dự án Statoil – Na Uy
Na Uy đã bắt đầu áp dụng BIM trong ngành xây dựng và quản lý vận hành từ năm 2008 Hướng dẫn BIM của Na Uy cung cấp cái nhìn tổng quan về các phương pháp mô hình hóa chung, đồng thời nêu rõ các yêu cầu về mô hình và quản lý vận hành BIM Đặc biệt, tài liệu này đưa ra các yêu cầu chi tiết liên quan đến các lĩnh vực kiến trúc, kết cấu và cơ điện, cùng với những thực tiễn triển khai dự án sử dụng BIM.
- Yêu cầu cụ thể (từng bộ môn);
- Chất lượng mô hình và thực tiễn;
- Xây dựng mô hình chuyển giao thông tin;
- Địa chỉ hợp đồng cụ thể
Mỗi hạng mục đều có 3 bước gồm thiết kế cơ sở, Thiết kế kỹ thuật và Thiết kế bản vẽ thi công
Hướng dẫn bộ môn Kiến trúc
Hướng dẫn kiến trúc này nêu rõ các yêu cầu và định nghĩa cho các hạng mục trong lĩnh vực kiến trúc, đặc biệt là khi mô hình hóa cửa sổ và cửa đi Việc đảm bảo kích thước chính xác, vị trí và các phụ kiện cửa là điều cần thiết để đạt được chất lượng và tính thẩm mỹ trong thiết kế.
Khung hướng dẫn bộ môn kiến trúc chia thành các mục:
+ Thiết kế bản vẽ thi công
Hướng dẫn bộ môn Kết cấu
Mô hình kết cấu và mô hình phân tích được phát triển dựa trên phương pháp "lặp", nhưng việc tương tác và cập nhật giữa mô hình thiết kế, công cụ và kết quả phân tích vẫn cần thực hiện thủ công.
Sản phẩm BIM chủ yếu tập trung vào mô hình thiết kế kết cấu nhằm đạt được các mục tiêu quan trọng như điều phối, quản lý chi phí và sản xuất mô hình công trình hiệu quả.
Cũng tương tự bộ môn kiến trúc, bộ môn kết cấu đưa ra các yêu cầu và định nghĩa của các hạng mục nằm trong bộ môn kết cấu
Khung hướng dẫn bộ môn kết cấu chia thành các hạng mục:
- Thiết kế bản vẽ thi công
Hướng dẫn bộ môn MEP
Mô hình hóa các hệ thống và cấu kiện MEP theo thực tế tại Na Uy là một quy trình quan trọng Hướng dẫn này cung cấp các yêu cầu và định nghĩa chi tiết cho từng thành phần trong hệ thống MEP, giúp đảm bảo tính chính xác và hiệu quả trong thiết kế và thi công.
Khung hướng dẫn bộ môn MEP chia thành các hạng mục:
- Mô hình kỹ thuật điều hoà không khí;
- Mô hình kỹ thuật điện và truyền dữ liệu;
- Mô hình kỹ thuật âm thanh;
- Mô hình kỹ thuật an toàn phòng cháy chữa cháy
Tây Ban Nha bắt đầu tiếp xúc với BIM vào năm 2009 khi các công ty lớn như FERROVIAL, ACCIONA, FCC, INECO và SENER tham gia vào các dự án quốc tế yêu cầu áp dụng BIM Tuy nhiên, bối cảnh khủng hoảng nợ châu Âu đã khiến việc triển khai BIM không phải là ưu tiên hàng đầu của nhiều công ty trong nước Đến năm 2012, Tây Ban Nha đã đạt được bước ngoặt quan trọng khi một nhóm tổ chức thành lập BuildingSMART Tây Ban Nha, bao gồm các công ty từ ngành xây dựng, kỹ thuật, kiến trúc, nhà cung cấp phần mềm, trường đại học và nhà sản xuất, với mục tiêu thúc đẩy việc sử dụng BIM và xây dựng một khuôn khổ tiêu chuẩn chung.
Vào năm 2014, BuildingSMART Tây Ban Nha đã phát hành hướng dẫn BIM đầu tiên bằng tiếng Tây Ban Nha, mang tên UBIM Hướng dẫn này được điều chỉnh từ các tài liệu COBIM của Phần Lan từ BuildingSMART Finland, và bao gồm 13 tài liệu liên quan đến việc áp dụng BIM trong các lĩnh vực như kiến trúc, kết cấu, quản lý dự án và quy trình xây dựng.
Một số nước Châu Á
Singapore đã phát triển một loạt hướng dẫn BIM, thiết lập khung pháp lý và hợp đồng cho các dự án BIM, đồng thời nghiên cứu quy trình làm việc BIM với sự tương tác giữa các chuyên gia tư vấn và nhà thầu Chính phủ khuyến khích và hỗ trợ phát triển tiêu chuẩn BIM, bao gồm việc tạo ra thư viện đối tượng xây dựng và thiết kế cùng các hướng dẫn hợp tác dự án Đến nay, Singapore đã ban hành 12 bộ tài liệu hướng dẫn áp dụng BIM cho các thành phần như kiến trúc sư, kỹ sư cơ cấu, kỹ sư cơ điện, đo đạc, khảo sát và nhà thầu, nhằm cung cấp hướng dẫn thực hiện cho các dự án BIM.
Singapore không chỉ cung cấp hướng dẫn chung về BIM mà còn đưa ra các chỉ dẫn cụ thể cho các lĩnh vực Kiến trúc, Kết cấu và Cơ - điện - nước Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cho bộ môn Kiến trúc.
Hướng dẫn này trình bày các giai đoạn cụ thể của dự án, cho phép người đọc và người dùng tùy chỉnh theo nhu cầu cá nhân Nó hỗ trợ các kiến trúc sư trong việc phát triển mô hình trong các giai đoạn thiết kế khác nhau Khung hướng dẫn được xây dựng dựa trên các giai đoạn của dự án.
- Chuẩn bị và thiết kế ý tưởng:
+ Yêu cầu của chủ đầu tư;
+ Kế hoạch thực hiện BIM;
+ Mô hình địa hình dự án;
+ Mô hình hình khối cơ bản (massing)
+ Báo cáo phối hợp thiết kế sơ bộ giữa Mô hình kiến trúc & mô hình kết cấu
- Thiết kế kỹ thuật và thiết kế bản vẽ thi công:
+ Mô hình thiết kế chi tiết;
+ Báo cáo phát hiện xung đột đa bộ môn;
+ Tại mỗi giai đoạn, hướng dẫn này nêu ra những yêu cầu kỹ thuật mô hình của các giai đoạn nhỏ khác b Hướng dẫn bộ môn kết cấu
Tài liệu này trình bày một ví dụ điển hình về công trình, không phải là một tổng quan mở rộng, mà chỉ tập trung vào những phạm vi cụ thể Nó bao gồm các giai đoạn rõ ràng của dự án, cho phép người đọc và người dùng tùy chỉnh theo nhu cầu của họ Hướng dẫn này nhằm hỗ trợ các kỹ sư trong việc phát triển mô hình hóa trong các giai đoạn thiết kế khác nhau của dự án.
Khung hướng dẫn dựa vào các giai đoạn dự án:
- Chuẩn bị và thiết kế ý tưởng:
+ Thành phần đất, cấu trúc nền;
+ Vật liệu: bê tông, thép…
+ Phương pháp thi công: đổ bê tông tại chỗ, đúc sẵn…
+ Mã thiết kế sử dụng: ACI, BS, EN…
+ Mô hình sơ bộ dựa trên mô hình kiến trúc;
+ Tiêu chí thiết kế/ Tóm tắt, tuỳ chọn khung và thiết kế thay thế;
+ Mô hình phân tích kết cấu công trình;
+ Báo cáo phối hợp thiết kế sơ bộ mô hình kiến trúc và kết cấu;
- Thiết kế kỹ thuật và thiết kế bản vẽ thi công:
+ Mô hình kết cấu hoàn thiện để làm bản vẽ thi công;
+ Mô hình phân tích kết cấu cuối cùng và báo cáo tính toán;
+ Báo cáo phát hiện và khắc phục va chạm đa bộ môn;
+ Báo cáo xác nhận không gian;
+ Dự toán chi tiết, bảng chi tiết khối lượng, tài liệu đấu thầu
+ Báo cáo xác nhận thiết kế (độ sâu của cọc, kết cấu tạm thời, hạn chế khu đất );
+ Báo cáo RFI và báo cáo xây dựng;
+ Mô hình nhà thầu sản xuất và chế tạo;
+ Bản vẽ dịch vụ riêng và bản vẽ dịch vụ kết hợp;
+ Bảng chi tiết nguyên vật liệu và khối lượng
+ Theo bản vẽ thi công;
+ Kiểm tra kiểm định bằng máy quét laser, dữ liệu khảo sát, v.v c Hướng dẫn bộ môn MEP
Tài liệu này trình bày ví dụ về một công trình tiêu biểu, không phải là một tổng quan mở rộng, mà chỉ tập trung vào một phạm vi nhất định Nó bao gồm các giai đoạn cụ thể của dự án, cho phép người đọc và người dùng tùy chỉnh theo nhu cầu cá nhân Hướng dẫn này hỗ trợ các kỹ sư trong quá trình phát triển mô hình hóa ở các giai đoạn thiết kế khác nhau của dự án.
Khung hướng dẫn dựa vào các giai đoạn dự án:
- Chuẩn bị và thiết kế ý tưởng:
+ Yêu cầu của của đầu tư;
+ Kế hoạch thực hiện BIM;
+ Báo cáo cơ bản MEP bao gồm thiết kế sơ đồ đơn giản, mã thiết kế…
+ Mô hình cơ sở dựa trên mô hình khối kiến trúc;
+ Báo cáo thiết kế cơ sở
- Thiết kế kỹ thuật và thiết kế bản vẽ thi công:
+ Bản vẽ thiết kế chi tiết + mô hình;
+ Báo cáo thiết kế chi tiết MEP bao gồm cập nhật tiêu chí thiết kế và tính toán thiết kế;
+ Báo cáo phát hiện và giải quyết xung đột giữa MEP mô hình và kiến trúc sư
+ Dự toán chi tiết, bảng chi tiết khối lượng, hồ sơ mời thầu
Chính phủ trung ương Trung Quốc đang chú trọng đến mô hình thông tin công trình, đặc biệt là hiệu quả mà mô hình này mang lại.
Việc áp dụng BIM tại thị trường Trung Quốc đã được thúc đẩy mạnh mẽ nhờ vào việc học hỏi từ các quốc gia như Vương quốc Anh và Hoa Kỳ Mặc dù việc sử dụng BIM trong xây dựng chưa trở thành yêu cầu bắt buộc, nhưng chính phủ Trung Quốc luôn khuyến khích các đơn vị áp dụng BIM trong các dự án của họ.
Trung Quốc, với quy mô rộng lớn và các tỉnh lớn, đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ BIM trong ngành xây dựng Mặc dù ngành công nghiệp này vẫn còn phân mảnh và có sự khác biệt giữa các địa phương, BIM đã được áp dụng rộng rãi và nhanh chóng hơn so với nhiều thị trường khác Trong những năm gần đây, một số tiêu chuẩn BIM đã được phát triển tại Trung Quốc, cho thấy sự cam kết mạnh mẽ của quốc gia này đối với công nghệ hiện đại trong xây dựng.
Có ba loại tiêu chuẩn: tiêu chuẩn chiến lược, tiêu chuẩn nền tảng và tiêu chuẩn ứng dụng, được phân loại theo chức năng Bên cạnh đó, tiêu chuẩn cũng được phân chia thành bốn cấp độ: tiêu chuẩn quốc gia, tiêu chuẩn ngành, tiêu chuẩn tỉnh và tiêu chuẩn hiệp hội, dựa trên tổ chức ban hành.
- Các tiêu chuẩn chiến lược chứa khung làm thế nào để phát triển và triển khai BIM;
Các tiêu chuẩn nền tảng được xây dựng nhằm mục đích trao đổi, lưu trữ và phân phối dữ liệu dựa trên công nghệ thông tin, chủ yếu phục vụ cho các nhà phát triển công cụ BIM.
- Các tiêu chuẩn ứng dụng hướng dẫn cách sử dụng các công cụ BIM và cách triển khai BIM trong vòng đời của dự án;
Tiêu chuẩn quốc gia do chính phủ ban hành, trong khi tiêu chuẩn chuyên ngành thuộc Bộ Nhà ở và Phát triển Nông thôn - Đô thị Tiêu chuẩn tỉnh do chính quyền tỉnh quy định, còn tiêu chuẩn hiệp hội được ban hành bởi các hiệp hội liên quan đến ngành xây dựng.
Có 5 tiêu chuẩn quốc gia:
- Tiêu chuẩn thống nhất cho Ứng dụng mô hình thông tin công trình, là tiêu chuẩn chiến lược chứa khung làm thế nào để triển khai BIM;
- Tiêu chuẩn cho phân loại và mã hóa mô hình thông tin thiết kế công trình xây dựng, một phần đề cập đến ISO 12006-2 và ISO 12006-3;
- Cung cấp Tiêu chuẩn về Thiết kế Xây dựng - Mô hình Thông tin, đề cập đến tiêu chuẩn BIM quốc tế - National BIM Standard;
- Các lớp chính trong ngành công nghiệp nền tảng GB25507-2010 là ngang bằng với ISO / PAS 16739: 2005;
Tiêu chuẩn lưu trữ cho mô hình thông tin công trình vẫn chưa được dự thảo hoàn thiện Bốn tiêu chuẩn quốc gia cuối cùng đóng vai trò là các tiêu chuẩn nền tảng, cung cấp hỗ trợ kỹ thuật cần thiết cho việc trao đổi dữ liệu cơ bản trong BIM.
Ngoài các tiêu chuẩn quốc gia, hiện nay còn tồn tại nhiều tiêu chuẩn chuyên ngành, tiêu chuẩn cấp tỉnh và tiêu chuẩn hiệp hội liên quan đến BIM đang trong quá trình phát triển, được tổng hợp trong bảng dưới đây.
Bảng 1 Tiêu chuẩn BIM tại Trung Quốc
Tên tiêu chuẩn Cấp độ / Chức năng
The National Standard for Building Information Model Application establishes a unified framework for effective implementation, while the Storage Standard for Building Information Model serves as a foundational guideline Additionally, the Standard for Classification and Coding of Building provides essential criteria for organizing and categorizing building information systematically.
Tiêu chuẩn quốc gia / Tiêu chuẩn nền tảng
The article focuses on delivering standards for building design through the implementation of the Industry Foundation Classes (IFC) platform, specifically referencing the national standard GB25507-2010 It emphasizes the importance of establishing a standard for the basic data elements in the construction trade to ensure consistency and quality in building design.
Tiêu chuẩn chuyên ngành / Tiêu chuẩn nền tảng Shanghai Standard Application of Building Constructions
Shanghai Standard for Depth and Fee Scale of Building
Guangdong Province Untied Application of Building
Beijing Standard of Civil Building Design-Information
Sichuan Province Deliver Standard of Building Design-
Tiêu chuẩn tỉnh / Tiêu chuẩn nền tảng / Tiêu chuẩn ứng dụng
Standard of P-BTM Software Technology and Information
Exchange (SP-BIMSTIE) for Architectural Design
SP-BIMSTIE for Concrete Structure Design
SP-BITMSTIE íor Concrete Structure Construction
SP-BTMSLTIE for Proiect Cost
Tiêu chuẩn hiệp hội / Tiêu chuẩn ứng dụng
BIM được xem là một sự đổi mới cho các quy trình định hướng áp dụng công nghệ tại Hồng Kông khi bắt đầu được triển khai ở đây
HƯỚNG DẪN ÁP DỤNG BIM TẠI VIỆT NAM
Xây dựng các hướng dẫn về BIM là một trong những nhiệm vụ thuộc Đề án áp dụng
Mô hình thông tin công trình (BIM) đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt cho hoạt động xây dựng và quản lý vận hành công trình theo Quyết định số 2500/QĐ-BXD ban hành ngày 22/12/2016.
Dựa trên kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn áp dụng BIM tại một số công trình gần đây, Bộ Xây dựng đã ban hành hướng dẫn áp dụng BIM trong các dự án xây dựng Hướng dẫn này bao gồm hai phần chính: Hướng dẫn chung về quy trình triển khai BIM và Hướng dẫn chi tiết áp dụng BIM cho từng loại công trình, nhằm cung cấp thông tin cụ thể và phù hợp với đặc thù của từng loại dự án.
* Hướng dẫn chung áp dụng Mô hình thông tin công trình (BIM) trong dự án đầu tư xây dựng được soạn thảo bao gồm các nội dung sau:
Trong phần 1 của bài viết, chúng tôi sẽ cung cấp hướng dẫn tổng quát về quy trình ứng dụng BIM trong dự án, bao gồm các bước triển khai cụ thể và vai trò, trách nhiệm của các bên liên quan Đồng thời, chúng tôi sẽ hướng dẫn cách lựa chọn nội dung phù hợp để áp dụng BIM một cách hiệu quả, nhằm tối ưu hóa quy trình làm việc và nâng cao chất lượng dự án.
Phần 2: Chuẩn bị áp dụng BIM bao gồm các bước cần thiết trong quá trình chuẩn bị, hướng dẫn các nội dung liên quan cần lồng ghép vào hồ sơ yêu cầu và hồ sơ mời thầu khi lựa chọn nhà thầu áp dụng BIM Ngoài ra, cần xây dựng kế hoạch chi tiết và xác định chi phí thực hiện BIM để đảm bảo hiệu quả trong quá trình triển khai.
Phần 3 của bài viết trình bày quy trình áp dụng BIM, bao gồm các bước thực hiện cụ thể Đầu tiên, hướng dẫn chi tiết về việc xây dựng và quản lý môi trường dữ liệu chung là rất quan trọng Tiếp theo, quá trình tạo lập mô hình BIM cần được thực hiện theo các hướng dẫn chung để đảm bảo tính chính xác và hiệu quả Cuối cùng, việc kiểm tra, nghiệm thu và lưu trữ mô hình BIM cũng là những bước không thể thiếu trong quy trình này.
Hướng dẫn chi tiết áp dụng Mô hình thông tin công trình (BIM) cho công trình dân dụng và hạ tầng kỹ thuật đô thị bao gồm các nội dung quan trọng như quy trình triển khai, lợi ích của việc sử dụng BIM, và các bước thực hiện cụ thể để tối ưu hóa hiệu quả thiết kế và xây dựng.
Phần 1 của bài viết hướng dẫn áp dụng BIM cho công trình dân dụng, bao gồm giới thiệu các định dạng trao đổi dữ liệu, xác định mức độ phát triển thông tin theo từng giai đoạn dự án, và hướng dẫn phối hợp cũng như xử lý xung đột giữa các bộ môn kiến trúc, kết cấu và cơ điện Bài viết cũng quy định yêu cầu thông tin trao đổi cụ thể cho từng bộ môn này.
Phần 2 của bài viết cung cấp hướng dẫn áp dụng BIM cho công trình hạ tầng kỹ thuật đô thị, bao gồm việc giới thiệu các định dạng trao đổi dữ liệu quan trọng Bài viết cũng hướng dẫn cách xác định mức độ phát triển thông tin và đưa ra yêu cầu cụ thể đối với mô hình hóa bề mặt khi xây dựng các mô hình giao thông Cuối cùng, các quy định về yêu cầu thông tin trao đổi cho các công trình cầu và đường trong đô thị cũng được đề cập, nhằm đảm bảo tính đồng bộ và hiệu quả trong quá trình thiết kế và thi công.
TRIỂN KHAI BIM CHO DỰ ÁN
Tổng quan quy trình quản lý thông tin
Về cơ bản thì quy trình BIM sẽ tạo ra các mô hình thông tin và các thông tin được sử dụng trong suốt vòng đời của dự án
Hình 4 Quy trình tạo và chuyển giao thông tin theo PAS 1192-2
Chu trình chuyển giao thông tin, như thể hiện trong Hình 4, xác định hai điểm khởi đầu khác nhau Đối với các dự án xây dựng mới, điểm bắt đầu được xác định ở phía trên bên phải, liên quan đến nhu cầu Trong khi đó, đối với các dự án công trình hiện hữu, điểm khởi đầu nằm ở mũi tên bên phải, liên quan đến việc đánh giá.
Phần hình vẽ màu xanh lam minh họa quy trình xác định nhu cầu cho dự án, bao gồm cả quá trình mời thầu và trúng thầu Nó cũng thể hiện việc huy động nhân lực và vật lực để thiết lập và sản xuất thông tin cần thiết cho công trình, nhằm đáp ứng các nhu cầu đã đề ra Chu trình này bao quát mọi khía cạnh của dự án, đồng thời kết hợp với chu trình tạo và sàng lọc thông tin, được trình bày bằng màu xanh lục, qua các giai đoạn khác nhau của dự án.
Tiến trình tổng quát triển khai áp dụng BIM
Hình 5 Quy trình tổng quát việc áp dụng BIM
Hình 5 minh họa các bước triển khai tiêu biểu trong việc xây dựng mô hình thông tin công trình (BIM) cho dự án đầu tư xây dựng.
1 Xác định nội dung áp dụng BIM:
Chủ đầu tư căn cứ vào chiến lược phát triển của ngành và địa phương, cùng với các mục tiêu dự án cần đạt được, để lựa chọn nội dung áp dụng công nghệ BIM Khả năng đáp ứng của công nghệ BIM cũng là yếu tố quan trọng trong quyết định này.
2 Lựa chọn đơn vị thực hiện:
Chủ đầu tư cần chuẩn bị Yêu cầu về thông tin trao đổi (EIR) trong hồ sơ mời thầu, nêu rõ các yêu cầu về sản phẩm và tiến độ bàn giao Đơn vị cung cấp dịch vụ, bao gồm nhà thầu tư vấn và thi công, sẽ dựa vào EIR để xây dựng Kế hoạch thực hiện BIM sơ bộ (pre-BEP) và trình Chủ đầu tư xem xét trong hồ sơ dự thầu hoặc hồ sơ đề xuất.
Trong trường hợp cần thiết, Chủ đầu tư có thể yêu cầu Đơn vị cung cấp dịch vụ gửi một số mẫu mô hình đã thực hiện để Chủ đầu tư có thể xem xét và đánh giá thêm.
Chủ đầu tư sẽ đánh giá các giải pháp đề xuất và năng lực của từng đơn vị cung cấp dịch vụ để lựa chọn đơn vị thực hiện BIM cho dự án Sau đó, họ sẽ tiến hành thương thảo, ký kết hợp đồng và hoàn thiện Kế hoạch thực hiện BIM (BEP).
3 Công tác chuẩn bị thực hiện cho Nhóm dự án:
Nhóm dự án là tập hợp các cá nhân, bao gồm chủ đầu tư, ban quản lý dự án, tư vấn, nhà thầu và các đơn vị liên quan, phối hợp chặt chẽ để triển khai áp dụng BIM trong dự án.
Sau khi thống nhất Kế hoạch thực hiện BIM (BEP), các bên liên quan, bao gồm Chủ đầu tư và Đơn vị thực hiện BIM, cần thiết lập các điều kiện cần thiết để triển khai xây dựng và quản lý mô hình BIM Các công việc chính trong quá trình này là rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả và thành công của dự án.
- Thiết lập môi trường làm việc chung (bao gồm xây dựng môi trường dữ liệu chung (CDE), các quy định của việc phối hợp…);
- Tổ chức đào tạo, phổ biến các quy định cho việc phối hợp giữa các bên tham gia;
- Thiết lập và thống nhất các biểu mẫu (bản vẽ, công văn, tài liệu…), các tiêu chuẩn hướng dẫn áp dụng trong dự án
4 Xây dựng / Phát triển mô hình BIM: Đơn vị thực hiện được lựa chọn sử dụng các công cụ, hướng dẫn, tiêu chuẩn đã thống nhất trong BEP để xây dựng mô hình BIM đáp ứng yêu cầu của dự án
5 Kiểm tra, nghiệm thu mô hình BIM: Đơn vị thực hiện chuyển giao mô hình BIM hoặc từng phần của Mô hình cho Chủ đầu tư để xem xét và chấp thuận đưa vào sử dụng theo các mốc thời gian đã quy định trong
Kế hoạch thực hiện BIM (BEP)
6 Lưu trữ mô hình và đánh giá quá trình thực hiện:
Sau khi hoàn thành mô hình BIM theo yêu cầu trong BEP, Chủ đầu tư cần lưu trữ mô hình để phục vụ cho các mục đích cụ thể và hỗ trợ công việc ở giai đoạn sau Đồng thời, Chủ đầu tư cũng phối hợp với các đơn vị liên quan để đánh giá quá trình áp dụng BIM, nhằm rút ra bài học kinh nghiệm cho các dự án tiếp theo.
Chuẩn bị áp dụng BIM
Quá trình chuẩn bị cho việc áp dụng BIM trong dự án thực hiện theo các bước nêu tại Hình 6
Hình 6 Các bước trong tiến trình chuẩn bị áp dụng BIM
* Cách thức tiến hành theo quy định chung của pháp luật hiện hành
4.3.1 Yêu cầu về thông tin (EIR)
Yêu cầu về thông tin trao đổi (EIR) là những yêu cầu mà Chủ đầu tư đưa ra để thu thập thông tin liên quan đến việc áp dụng BIM, và nó là một phần quan trọng trong hồ sơ mời thầu hoặc hồ sơ yêu cầu Chủ đầu tư nên xem xét việc xây dựng EIR tổng thể cho toàn dự án, đặc biệt khi có các gói thầu áp dụng BIM riêng lẻ Để thực hiện điều này, Chủ đầu tư có thể tự tổ chức hoặc thuê các đơn vị tư vấn có kinh nghiệm trong việc lập EIR.
Nội dung chủ yếu của EIR bao gồm:
- Thông tin dự án (Thông tin chung, tiến độ dự án);
- Mục tiêu áp dụng BIM;
- Nội dung áp dụng BIM;
- Phạm vi công việc và sản phẩm;
- Các nội dung về quản lý (Phân công trách nhiệm, CDE, quy trình phối hợp…);
- Các nội dung về kỹ thuật (Nền tảng, phần mềm, quy ước về thông tin…);
- Đánh giá năng lực nhà thầu
4.3.2 Kế hoạch thực hiện BIM sơ bộ (Pre-BEP)
Kế hoạch thực hiện BIM sơ bộ (Pre-BEP) được biên soạn bởi Đơn vị thực hiện, bao gồm phương pháp và kế hoạch đề xuất nhằm đáp ứng các yêu cầu trong Yêu cầu về thông tin trao đổi (EIR) trong giai đoạn lựa chọn nhà thầu Đây là một trong những cơ sở quan trọng giúp Chủ đầu tư đưa ra quyết định lựa chọn nhà thầu phù hợp.
4.3.3 Kế hoạch thực hiện BIM (BEP)
Sau khi ký kết hợp đồng, Đơn vị thực hiện sẽ phối hợp với Chủ đầu tư và các bên liên quan để hoàn thiện Kế hoạch thực hiện BIM (BEP) Kế hoạch này sẽ được cập nhật và hoàn thiện dựa trên Kế hoạch thực hiện BIM sơ bộ (Pre-BEP).
Kế hoạch thực hiện BIM (BEP) cần được Chủ đầu tư phê duyệt trước khi triển khai Trong quá trình thực hiện, các bên liên quan có quyền đề xuất điều chỉnh BEP để phù hợp với tiến độ và mục tiêu của dự án khi cần thiết.
Tài liệu Kế hoạch thực hiện BIM (BEP) cần được thống nhất giữa Chủ đầu tư và các đơn vị liên quan trong dự án Để sử dụng hiệu quả tài liệu BEP, các thành viên dự án phải tự kiểm soát phiên bản và nội dung, đảm bảo thông tin luôn được cập nhật kịp thời và chính xác.
Thực hiện áp dụng BIM
Các công việc chủ yếu của quá trình thực hiện áp dụng BIM thể hiện tại Hình 7
Hình 7 Các bước trong tiến trình thực hiện dự án
4.4.1 Môi trường dữ liệu chung
Môi trường dữ liệu chung (CDE) là nền tảng tập trung để thu thập, lưu trữ, quản lý và chia sẻ tất cả thông tin, dữ liệu và tài liệu do các bên tham gia BIM tạo ra CDE kết hợp các giải pháp kỹ thuật với quy trình làm việc hiệu quả.
CDE có thể thay đổi đáng kể tùy thuộc vào quy mô và đặc điểm của từng dự án Nó có thể chỉ là các ứng dụng nhỏ miễn phí trên nền tảng web cho việc chia sẻ file, hoặc cũng có thể là các phần mềm thương mại phức tạp hơn.
CDE (Common Data Environment) cho phép chia sẻ và phối hợp thông tin một cách nhanh chóng và chính xác giữa các thành viên trong quá trình tạo dựng, quản lý và sử dụng mô hình BIM Việc phát triển thông tin trong từng giai đoạn thực hiện sẽ được kiểm soát và tuần tự hóa thông qua các “cổng kiểm soát” CDE nên được áp dụng xuyên suốt vòng đời của dự án để đảm bảo hiệu quả và tính chính xác trong quản lý dữ liệu.
Tùy thuộc vào mục tiêu sử dụng và quản lý, có nhiều loại CDE khác nhau Tài liệu này sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết về việc thiết lập và quản lý CDE cho dự án.
Hình 8 Phân loại CDE 1 i CDE của dự án
Chủ đầu tư sẽ thiết lập hoặc giao cho Đơn vị thực hiện BIM tạo môi trường dữ liệu chung (CDE) cho dự án, nhằm đáp ứng yêu cầu lưu trữ, phổ biến và hỗ trợ phối hợp trong việc tạo lập mô hình BIM và thông tin dự án Đối với các dự án áp dụng BIM qua nhiều giai đoạn, Chủ đầu tư nên mua bản quyền và quản lý CDE để đảm bảo sự nhất quán trong quản lý trao đổi thông tin giữa các giai đoạn.
Môi trường dữ liệu chung của dự án cần đảm bảo:
Mỗi vùng thông tin sẽ được gán một mã ID duy nhất, dựa trên quy ước đã được thống nhất Các trường thông tin trong vùng này sẽ được phân cách bằng một ký tự phân cách.
- Mỗi trường thông tin được gán một giá trị từ một tiêu chuẩn mã hóa đã được thống nhất và ghi lại;
- Mỗi vùng chứa thông tin sẽ được gán các thuộc tính sau:
+ Tình trạng (tính phù hợp);
- Khả năng thay đổi trạng thái của các vùng chứa thông tin;
1 Asset Information Management – Common Data Environment: Functional Requirements, UK Government BIM Working Group – CDE Sub Group, 2018
- Ghi lại tên người sử dụng và thời gian khi thay đổi trạng thái việc sửa đổi vùng chứa thông tin;
- Kiểm soát truy cập ở cấp độ vùng chứa thông tin
Chủ đầu tư có thể chỉ định một đơn vị thứ ba để lưu trữ, quản lý hoặc hỗ trợ cho CDE của dự án, và việc này nên được thực hiện như một gói thầu riêng biệt trước khi các đơn vị tham gia đấu thầu Ngoài ra, Chủ đầu tư cũng có thể chỉ định một Nhà thầu để tiếp quản công việc lưu trữ, quản lý hoặc hỗ trợ cho CDE của dự án.
Hệ thống CDE của Chủ đầu tư nhằm tạo ra một môi trường hiệu quả để thu thập và khai thác thông tin BIM từ các dự án khác nhau trong các giai đoạn thiết kế, thi công và vận hành Đồng thời, CDE cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các đơn vị tham gia dự án.
Mỗi đơn vị tham gia dự án cần có quy trình kiểm soát thông tin riêng để đảm bảo trách nhiệm cho phần thông tin của mình Đồng thời, các đơn vị cần thống nhất về thời điểm và cách thức chuyển giao thông tin từ CDE của từng đơn vị sang CDE của dự án để thực hiện công tác phối hợp hiệu quả.
Trong nội dung Hướng dẫn này chỉ đề cập đến các vấn đề liên quan đến CDE cho dự án
Hình 9 Cấu trúc các khu vực thông dụng của CDE
1 Khu vực “CÔNG VIỆC ĐANG TIẾN HÀNH” (WORK IN PROGRESS, viết tắt WIP) của CDE là nơi mỗi nhóm hay cá nhân thực hiện công việc của mình, WIP được dùng để lưu trữ các thông tin chưa được chấp thuận chia sẻ cho các nhóm/cá nhân khác có liên quan Trong một dự án có thể có nhiều khu vực WIP, thường mỗi 1 bên tham gia thực hiện có một khu vực WIP của riêng mình
2 Khu vực “CHIA SẺ” (SHARED) được dùng để lưu trữ thông tin đã được chấp thuận cho việc chia sẻ Thông tin này được chia sẻ để các đơn vị khác sử dụng làm dữ liệu tham khảo cho việc phát triển nội dung có liên quan Khi tất cả đã hoàn thành, thông tin (sản phẩm theo kế hoạch) phải được đặt ở trạng thái “Chờ phát hành”
3 Khu vực “PHÁT HÀNH” (PUBLISHED DOCUMENTATION) được sử dụng để lưu trữ các thông tin được phát hành, là những thông tin đã được chấp thuận bởi chủ đầu tư
4 Khu vực “LƯU TRỮ” (ARCHIVE) ghi lại mọi tiến triển tại mỗi mốc thời điểm và phải lưu lại bản ghi của tất cả các trao đổi và thay đổi nhằm cung cấp các dấu vết lịch sử trao đổi để kiểm tra và đối chiếu trong trường hợp có tranh chấp…
4.4.2 Mức độ phát triển thông tin – LOD
LOD được phân chia thành nhiều mức khác nhau, mỗi mức thể hiện độ chi tiết và độ tin cậy của thông tin trong các thành phần mô hình Trong một mô hình BIM, các thành phần có thể có mức độ phát triển khác nhau tùy thuộc vào giai đoạn thiết kế Thông tin bắt buộc ở một mức độ phát triển có thể xuất hiện ở mức độ phát triển trước đó, tùy theo yêu cầu cụ thể của dự án.
Các thành phần mô hình ở các mức độ phát triển LOD 350 và LOD 400 cần được thiết kế với đầy đủ chi tiết để phục vụ cho thi công thực tế, bao gồm cả các chi tiết liên quan từ các thành phần mô hình khác.
LOD 100 LOD 200 LOD 300 LOD 350 LOD 400
Hình 10 Minh họa các mức độ phát triển thông tin a Mức độ phát triển thông tin 100 (LOD 100)