HOẠT ĐỘNG BẢO VỆ QUYỀN VÀ LỢI ÍCH HỢP PHÁP CỦA TRỢ GIÚP VIÊN PHÁP LÝ ĐỐI VỚI BỊ HẠI TRONG GIAI ĐOẠN KHỞI TỐ, ĐIỀU TRA
Nhận thức khái quát và quy định của pháp luật về hoạt động bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Trợ giúp viên pháp lý đối với bị hại trong giai đoạn khởi tố, điều tra
1.1.1 Nhận thức khái quát về hoạt động bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Trợ giúp viên pháp lý đối với bị hại trong giai đoạn khởi tố, điều tra
Khái niệm trợ giúp pháp lý:
Dịch vụ trợ giúp pháp lý (TGPL) cung cấp miễn phí cho người được TGPL theo quy định của Luật TGPL năm 2017, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, nâng cao hiểu biết về pháp luật và tôn trọng pháp luật Luật TGPL năm 2017 tập trung vào việc hỗ trợ các đối tượng cụ thể trong các vụ việc, từ đó đảm bảo sự công bằng và bảo vệ hiệu quả hơn quyền lợi của họ so với Luật TGPL năm 2006 TGPL góp phần vào việc phổ biến, giáo dục pháp luật, bảo vệ công lý và đảm bảo công bằng xã hội, đồng thời phòng ngừa tranh chấp và vi phạm pháp luật.
Trong lĩnh vực tư pháp hình sự, trợ giúp pháp lý (TGPL) đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một hệ thống tư pháp công bằng, nhân đạo và hiệu quả, dựa trên nguyên tắc pháp quyền TGPL không chỉ là trách nhiệm của nhà nước mà còn là quyền của những cá nhân được xác định theo Luật TGPL năm 2017 Điều này đảm bảo quyền được xét xử công bằng và bảo vệ sự công bằng cơ bản, từ đó củng cố niềm tin của công chúng vào quá trình tố tụng hình sự.
3 Lê Huỳnh Tấn Duy (2018), “Pháp luật Việt Nam về trợ giúp pháp lý trong tố tụng hình sự”, Tạp chí Luật học, số 11, tr 2
Bài viết đề cập đến 4 nguyên tắc và hướng dẫn của Liên Hợp Quốc về tiếp cận trợ giúp pháp lý (TGPL) trong hệ thống tư pháp hình sự, được dịch bởi UNDP Việt Nam vào năm 2014 Tài liệu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiếp cận TGPL sớm trong các quá trình tố tụng hình sự, nhằm hỗ trợ cho những người hoạch định chính sách và thực hiện hoạt động thực tiễn Ngoài ra, Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT cũng quy định rõ về trách nhiệm phối hợp giữa các cơ quan và người có thẩm quyền trong việc thực hiện TGPL trong hoạt động tố tụng.
Khái niệm Trợ giúp viên pháp lý:
TGVPL là chức danh tư pháp tại Việt Nam, chỉ những người thực hiện trợ giúp pháp lý Họ là viên chức làm việc tại Trung tâm TGPL nhà nước và đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn, điều kiện bổ nhiệm theo Luật TGPL năm 2017.
Theo quy định mới trong Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017, TGVPL phải được đào tạo nghề luật sư hoặc thuộc trường hợp miễn đào tạo và đã hoàn thành thời gian tập sự luật sư hoặc tập sự TGVPL để đủ điều kiện trở thành TGVPL Sự thay đổi này nhằm chuẩn hóa và nâng cao chất lượng chuyên môn của đội ngũ TGVPL, giúp họ tham gia vào quá trình tố tụng hình sự với trình độ ngang bằng với luật sư.
Theo quy định tại khoản 1 Điều 62 BLTTHS năm 2015, bị hại được định nghĩa là cá nhân hoặc tổ chức trực tiếp chịu thiệt hại về thể chất, tinh thần, tài sản do hành vi phạm tội gây ra Điều này có nghĩa là bị hại trong vụ án hình sự (VAHS) bao gồm cả cá nhân và cơ quan, tổ chức Tuy nhiên, chỉ những cá nhân đáp ứng đủ điều kiện theo quy định pháp luật mới được hưởng quyền trợ giúp pháp lý (TGPL).
Hiện nay, vẫn còn một vấn đề chưa được nhận thức thống nhất về thời điểm xuất hiện bị hại trong tố tụng hình sự (TTHS) Một quan điểm cho rằng tư cách tham gia tố tụng của bị hại chỉ xuất hiện khi đã khởi tố vụ án hình sự (VAHS), vì bị hại chỉ được xác định khi có thiệt hại do tội phạm gây ra hoặc đe dọa gây ra Theo quan điểm này, cơ quan có thẩm quyền chỉ quyết định khởi tố VAHS khi đã xác định có dấu hiệu tội phạm Do đó, trước khi khởi tố VAHS, bị hại chỉ có thể tham gia tố tụng với tư cách là người tố giác hoặc báo tin về tội phạm.
Quan điểm thứ hai cho rằng bị hại có thể được xác định trước khi có quyết định khởi tố vụ án hình sự (VAHS) Điều này có nghĩa là trong quá trình tiếp nhận và xử lý thông tin về tội phạm, đã có thể xác định được danh tính của bị hại Những người ủng hộ quan điểm này nhấn mạnh rằng người tố giác và bị hại là hai vai trò khác nhau trong quá trình tố tụng Người tố giác tham gia tố tụng với trách nhiệm cá nhân trong việc thông báo về hành vi phạm tội.
5 Điểm a khoản 1 Điều 17, Điều 19 Luật TGPL năm 2017
Luật Trợ giúp pháp lý (TGPL) năm 2017 quy định rõ ràng về các quyền và nghĩa vụ liên quan đến việc phòng, chống tội phạm, theo Điều 5 Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS) năm 2015 Tuy nhiên, những người không có lợi ích pháp lý trong vụ án hình sự (VAHS) lại không được công nhận tư cách tham gia tố tụng với vai trò là "người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người tố giác, báo tin về tội phạm" Thêm vào đó, khoản 1 Điều 92 BLTTHS năm 2015 cũng chỉ ra những hạn chế trong việc tham gia tố tụng của các cá nhân này.
Năm 2015, bị hại đã trình bày các tình tiết liên quan đến nguồn tin về tội phạm, cho thấy họ có thể tham gia vào giai đoạn giải quyết tin báo và tố giác về tội phạm Việc nhà làm luật sử dụng thuật ngữ “nguồn tin về tội phạm” và chế định khởi tố VAHS theo yêu cầu của bị hại chứng tỏ sự hiện diện của bị hại trước khi khởi tố Do đó, trong Chương 1 của luận văn, học viên phân tích các vấn đề liên quan đến hoạt động bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của TGVPL đối với bị hại trong giai đoạn khởi tố VAHS.
TGVPL đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại trong quá trình tố tụng hình sự Theo quy định tại khoản 3, 4 Điều 84 BLTTHS năm 2015, TGVPL có quyền và nghĩa vụ thực hiện các hoạt động nhằm bảo vệ quyền lợi cho cá nhân bị thiệt hại về thể chất, tinh thần và tài sản do tội phạm gây ra hoặc đe dọa Hoạt động này diễn ra trong giai đoạn khởi tố và điều tra, nơi TGVPL thực hiện các tố tụng cần thiết để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của bị hại được bảo vệ một cách hiệu quả.
Thứ nhất, theo Điều 7 Luật TGPL năm 2017, bị hại thuộc diện được TGPL bao gồm 2 nhóm sau:
Nhóm 1: là người có công với cách mạng; người thuộc hộ nghèo; người dân tộc thiểu số cư trú ở vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; người cao tuổi
Nhóm 2: là trẻ em; người khó khăn về tài chính gồm: người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 là bị hại trong VAHS; người khuyết tật, nạn nhân trong vụ việc bạo lực gia đình, nạn nhân của hành vi mua bán (Nhóm đối tượng đặc thù: họ thuộc trường hợp không có gia đình hoặc gia đình bỏ rơi, tự kiếm sống hoặc hoàn cảnh không bình thường về thể chất, tinh thần, không đủ điều kiện thực hiện quyền cơ bản để hòa nhập với gia đình và cộng đồng 8 )
Luận văn thạc sỹ của Hoàng Thị Liên (2015) tại Trường Đại học Quốc gia Hà Nội nghiên cứu về pháp luật trợ giúp pháp lý cho người nghèo và các đối tượng chính sách xã hội khác, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ quyền lợi cho nhóm yếu thế trong xã hội.
Thực tiễn hoạt động bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Trợ giúp viên pháp lý đối với bị hại trong giai đoạn khởi tố, điều tra
1.2.1 Những kết quả đạt được
Theo Cục TGPL, hiện nay cả nước có khoảng 50 triệu người đủ điều kiện hưởng trợ giúp pháp lý theo Luật TGPL năm 2017 Từ ngày 01/01/2016 đến 31/05/2019, hoạt động trợ giúp pháp lý đã được triển khai trên toàn quốc.
513.184 vụ việc, với hình thức tham gia tố tụng Cụ thể vào năm 2016 là 87.421 vụ việc, năm 2017 là 85.987 vụ việc, năm 2018 là 50.547 vụ việc, 6 tháng đầu năm
23 Thay thế thông tư liên tịch số 01/2011/TTLT-VKSTC-TANDTC-BCA-BTP-BLĐTBXH ngày 12/7/2011 (Thông tư liên tịch số 01/2011/TTLT)
24 Khoản 1 Điều 4 Thông tư liên tịch số 06/2018/TTLT
25 Điểm c khoản 1 Điều 8 Thông tư liên tịch số 06/2018/TTLT
26 Điều 7 Thông tư liên tịch số 06/2018/TTLT
Trong năm 2019, cả nước đã thực hiện tổng cộng 16.345 vụ việc tham gia tố tụng, trong đó có 11.867 vụ việc đã kết thúc Tổ chức trợ giúp pháp lý (TGVPL) đã thực hiện 9.660 vụ việc, chiếm 81% tổng số vụ kết thúc, trong khi luật sư chỉ thực hiện 2.207 vụ việc, chiếm 9% Số liệu này cho thấy sự gia tăng đáng kể trong hoạt động tham gia tố tụng so với giai đoạn triển khai Luật Trợ giúp pháp lý năm 2006.
Năm 2018 đánh dấu sự triển khai đầu tiên của Luật Trợ Giúp Pháp Lý (TGPL) năm 2017, với số lượng vụ việc tham gia tố tụng tăng 52% so với năm trước Tỷ lệ vụ việc do Trợ Giúp Viên Pháp Lý thực hiện cũng tăng lên 22% Tại nhiều địa phương, tỷ lệ vụ việc tham gia tố tụng do Trợ Giúp Viên đảm nhận đạt từ 90% đến 100%.
Tại tỉnh Cà Mau, từ năm 2014 đến tháng 12/2018, đội ngũ thực hiện trợ giúp pháp lý (TGPL) có 17 thành viên Tuy nhiên, đến tháng 12/2019, số lượng này giảm xuống còn 14 thành viên do điều động công tác, xin nghỉ việc và nghỉ hưu.
Trong giai đoạn từ năm 2017 đến tháng 5/2019 (thời điểm Luật TGPL năm
Theo số liệu từ năm 2017 đến năm 2019, số vụ việc trợ giúp pháp lý (TGPL) của Tổ chức trợ giúp pháp lý (TGVPL) cho bị hại đã có sự biến động đáng kể Cụ thể, năm 2017 ghi nhận 22 vụ, năm 2018 giảm xuống còn 19 vụ, nhưng đến năm 2019, số vụ đã tăng lên 32 vụ, cho thấy sự gia tăng 29% trong hoạt động TGPL cho bị hại.
Tại tỉnh Bạc Liêu, theo báo cáo của Trung tâm TGPL nhà nước, số lượng Tổ chức Trợ giúp pháp lý (TGVPL) đã tăng từ 10 vào năm 2017 lên 14 vào năm 2018 và 2019 Trong giai đoạn này, TGVPL đã thực hiện nhiều vụ việc trợ giúp pháp lý, đặc biệt là cho những người có khó khăn về tài chính Cụ thể, năm 2017, TGVPL đã thực hiện 19 vụ, con số này giữ nguyên trong năm 2018, và tăng lên 40 vụ trong 6 tháng đầu năm 2019 Số liệu này được thể hiện rõ qua bảng thống kê trong phần phụ lục.
Tại tỉnh Bến Tre, Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước hiện có 24 nhân viên, bao gồm 3 thạc sĩ luật, vượt trội hơn so với các tỉnh Cà Mau và Bạc Liêu Điều này cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của hoạt động trợ giúp pháp lý tại Bến Tre, minh chứng cho những nỗ lực trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ pháp lý cho cộng đồng.
Pháp luật và thực tiễn trợ giúp pháp lý cho nạn nhân bạo lực gia đình và trẻ em bị bạo lực giới, phân biệt đối xử là một vấn đề quan trọng Bài viết của Trần Nguyên Tú nêu rõ các khía cạnh pháp lý liên quan đến sự bảo vệ nạn nhân, đồng thời chỉ ra những thách thức trong việc thực hiện các chính sách trợ giúp pháp lý Việc cung cấp thông tin và hỗ trợ pháp lý kịp thời cho nạn nhân là cần thiết để đảm bảo quyền lợi và sự an toàn cho họ **Nguồn tham khảo:**Trần Nguyên Tú, “Pháp luật và thực tiễn TGPL cho nạn nhân bạo lực gia đình và trẻ em bị bạo lực giới, phân biệt đối xử”, http://trogiupphaply.gov.vn/nghien-cuu-trao-doi/phap-luat-va-thuc-tien-tro-giup-phap-ly-cho-nan-nhan-bao-luc-gia-dinh-va-tre-em, truy cập ngày 22/02/2020.
28 Phụ lục 2, số liệu cả nước, mục 1
29 Phụ lục 2, số liệu tỉnh Cà Mau, mục 2
Từ năm 2017 đến 2019, tỉnh Bạc Liêu đã thực hiện 93 vụ việc trợ giúp pháp lý (TGPL) cho bị hại trong vụ án hình sự, chiếm 72% tổng số vụ việc TGPL Số lượng lớn trợ giúp viên pháp lý có trình độ chuyên môn cao đã góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bị hại Trong đó, trẻ em là nhóm đối tượng được TGPL đáng chú ý, với 49 trường hợp trong hai năm 2018 và 2019.
Hoạt động của TGVPL trong việc cấp giấy thông báo đăng ký bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp hiện chưa có mẫu quy định cụ thể Thực tế cho thấy, khi cơ quan cảnh sát điều tra cấp giấy, TGVPL chỉ được tham gia tố tụng trong giai đoạn điều tra Để tiếp tục tham gia ở các giai đoạn sau, cần thực hiện thủ tục đăng ký khác Điều này cũng là một trong những điều kiện cần thiết để TGVPL có thể thực hiện việc thanh toán thù lao theo quy định 32.
Thực tế cho thấy người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại thường không có mặt trong các hoạt động lấy lời khai, đối chất, và nhận dạng tại cơ quan điều tra Họ cũng bị hạn chế quyền tiếp cận, sao chép tài liệu trong hồ sơ vụ án và không nhận được bản kết luận điều tra sau khi kết thúc điều tra Tuy nhiên, có những điểm tích cực trong hoạt động của TGVPL trong việc bảo vệ quyền lợi của bị hại trong giai đoạn khởi tố và điều tra.
Cơ sở pháp lý cho công tác phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý (TGPL) trong hoạt động tố tụng được xác định thông qua Thông tư liên tịch giữa các ngành trong tỉnh Nhiều năm qua, Hội đồng phối hợp liên ngành đã được thành lập để thực hiện kiểm tra, giám sát các vụ việc được phân công TGPL từ giai đoạn khởi tố và điều tra vụ án.
Kể từ khi Luật Trợ giúp pháp lý (TGPL) năm 2017 có hiệu lực, hoạt động phối hợp liên ngành về TGPL giữa các cơ quan và người thực thi trách nhiệm đã gia tăng đáng kể Sự gia tăng này được thể hiện qua số liệu từ Trung tâm TGPL nhà nước của các tỉnh, cho thấy trách nhiệm thông báo thông tin về TGPL cho những trường hợp cần trợ giúp ngày càng được chú trọng.
Dựa trên cơ sở pháp lý và tinh thần trách nhiệm, TGVPL đã tích cực phối hợp trong hoạt động trợ giúp pháp lý cho bị hại, đồng thời hỗ trợ các cơ quan và người thực hiện tố tụng.
31 Phụ lục 2, số liệu tỉnh Bến Tre, mục 4
Cơ quan cảnh sát điều tra đã thông báo về việc bào chữa cho các trường hợp bị hại như trẻ em, gia đình nghèo, người khuyết tật và người dân tộc thiểu số, nhằm tạo sự tin cậy từ cộng đồng khi họ gặp phải tội phạm Trung tâm TGPL và các Chi nhánh TGPL tại các huyện đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp của những người không có khả năng thuê luật sư Hoạt động tham gia tố tụng của TGVPL giúp xác định sự thật khách quan, tránh oan sai và góp phần vào cải cách tư pháp, đảm bảo công bằng cho những đối tượng chính sách, người già cô đơn, trẻ em và dân tộc thiểu số.
Giải pháp hoàn thiện và đảm bảo thực hiện quy định của pháp luật về hoạt động bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Trợ giúp viên pháp lý đối với bị hại trong giai đoạn khởi tố, điều tra
về hoạt động bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Trợ giúp viên pháp lý đối với bị hại trong giai đoạn khởi tố, điều tra
1.3.1 Giải pháp hoàn thiện quy định của pháp luật về hoạt động bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Trợ giúp viên pháp lý đối với bị hại trong giai đoạn khởi tố, điều tra
Để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bị hại trong tố tụng hình sự, tác giả đã xác định nguyên nhân của những hạn chế và vướng mắc trong hoạt động của Tư vấn pháp lý miễn phí (TGVPL) Từ đó, tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động này.
Thứ nhất, về vấn đề tiếp cận sớm TGPL của bị hại trong TTHS
Luật Trợ giúp pháp lý năm 2015 chưa quy định rõ về thời điểm tham gia của người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại trong quá trình tố tụng hình sự, dẫn đến thực trạng Cơ quan THTT chưa tạo điều kiện tiếp cận sớm cho bị hại một cách đồng bộ và nhất quán Thực tế cho thấy, phần lớn các vụ án hình sự chỉ có sự tham gia của người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bị hại từ giai đoạn điều tra Do đó, cần bổ sung quy định về thời điểm tham gia của người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bị hại trong tố tụng để đảm bảo quyền lợi cho họ.
Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bị hại tham gia tố tụng từ khi có tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố Cần bổ sung quy định trong Chương XXVII về thủ tục tố tụng đối với người 18 tuổi, nhằm bảo vệ quyền lợi của bị hại là người dưới 18 tuổi ngay từ giai đoạn tố giác và thông báo về tội phạm.
Để đảm bảo công bằng về quyền lợi giữa người bị buộc tội và bị hại, Hiến pháp năm 2013 cần bổ sung quy định về quyền được trợ giúp pháp lý (TGPL) và quyền nhờ luật sư bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bị hại Tác giả đề xuất bổ sung vào Chương II của Hiến pháp 2013 hai quyền này nhằm nâng cao sự bảo vệ cho bị hại trong vụ án hình sự (VAHS).
Bổ sung quy định về thủ tục đăng ký tham gia tố tụng cho người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại là cần thiết Việc thiếu sót này trong Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS) đã tạo ra khó khăn trong việc bảo vệ quyền lợi của bị hại.
Năm 2015 đã ghi nhận sự thiếu thống nhất và chậm trễ trong việc xác nhận của cơ quan THTT về vai trò của TGVPL trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại Do đó, tác giả đề xuất bổ sung quy định về “thủ tục đăng ký bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp” vào Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015.
“1 Trong mọi trường hợp tham gia tố tụng, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bị hại phải đăng ký bảo vệ
2 Khi đăng ký bảo vệ, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bị hại phải uất trình các giấy tờ: a) Luật sư uất trình Thẻ luật sư kèm theo bản sao có chứng thực và giấy yêu cầu luật sư của bị hại hoặc của người đại diện, người thân thích của bị hại; b) Người đại diện của bị hại uất trình Chứng minh nhân dân hoặc thẻ Căn cước công dân kèm theo bản sao có chứng thực và giấy tờ có xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về mối quan hệ của họ với bị hại; c) Bào chữa viên nhân dân uất trình Chứng minh nhân dân hoặc thẻ Căn cước công dân kèm theo bản sao có chứng thực và văn bản cử bào chữa viên nhân dân của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận; d) Trợ giúp viên pháp lý, luật sư thực hiện trợ giúp pháp lý uất trình văn bản cử người thực hiện trợ giúp pháp lý của tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý và Thẻ trợ giúp viên pháp lý hoặc Thẻ luật sư kèm theo bản sao có chứng thực
3 Trong thời hạn 24 giờ kể từ khi nhận đủ giấy tờ quy định tại khoản 2 Điều này, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải kiểm tra giấy tờ và vào sổ đăng ký bảo vệ, gửi ngay văn bản thông báo người bảo vệ cho người đăng ký bảo vệ và lưu giấy tờ liên quan đến việc đăng ký bảo vệ vào hồ sơ vụ án”
Tác giả đề xuất ban hành văn bản hướng dẫn quy định về hình thức thông báo người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, nhằm đảm bảo sự thống nhất và đồng bộ trong thực tiễn thi hành pháp luật của các cơ quan tiến hành tố tụng.
Thứ tư, bổ sung vào BLTTHS năm 2015 về“trách nhiệm thông báo cho người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp” như sau:
Cơ quan có thẩm quyền tố tụng cần thông báo trước một khoảng thời gian hợp lý cho người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp về thời gian và địa điểm diễn ra các hoạt động tố tụng mà họ có quyền tham gia, theo quy định của Bộ luật này.
2 Trường hợp người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp đã được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng báo trước mà không có mặt thì hoạt động tố tụng vẫn được tiến hành của Bộ luật này”
Thứ năm, bỏ điều kiện “khó khăn về tài chính” tại điểm đ khoản 7 Điều 7 Luật
Năm 2017, tác giả đề xuất sửa đổi quy định tại Điều 7 của Luật Trợ giúp pháp lý (TGPL) nhằm bảo vệ quyền lợi cho những bị hại từ đủ 16 đến dưới 18 tuổi trong vụ án hình sự (VAHS).
“Điều 7 Người được trợ giúp pháp lý
1 Người có công với cách mạng
5 Người bị buộc tội, bị hại từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi
Vào thứ Sáu, đề xuất bổ sung quyền thu thập chứng cứ cho người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại đã được đưa ra Việc thu thập chứng cứ là một bước quan trọng trong quá trình chứng minh hành vi phạm tội Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cần tham gia vào giai đoạn này để đảm bảo tính khách quan và xác định rõ ràng hành vi có tội hay không Do đó, tác giả đề xuất bổ sung vào Điều 84 BLTTHS năm 2015 quy định rằng “người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp có quyền thu thập, giao chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan đến việc bảo vệ theo quy định.”
Thứ bảy, sự có mặt bắt buộc của TGVPL tư cách là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại
BLTTHS năm 2015 không quy định sự có mặt bắt buộc của người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại trong các hoạt động tố tụng hình sự, dẫn đến việc cơ quan THTT chỉ mời bị hại hoặc người đại diện mà không thông báo cho người bảo vệ Điều này khiến cho những nội dung quan trọng được khai báo mà không có sự tham gia của người bảo vệ, làm cho việc bảo vệ quyền lợi của bị hại trở nên khó khăn và bị động Sự thiếu vắng quy định này đã gây ra những hạn chế trong việc bảo vệ pháp lý cho bị hại, do đó cần được xem xét bổ sung.
