HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH KHAMPHETH SENGSOULATTANA PHÁT HUY NHÂN TỐ CON NGƯỜI TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ DU LỊCH Ở CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO HIỆN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGÀNH: CHỦ NGHĨA DUY VẬT BIỆN CHỨNG VÀ CHỦ NGHĨA DUY VẬT LỊCH SỬ Mã số: 9229002 Người hướng dẫn khoa học: PGS, TS VŨ HỒNG SƠN TS LÊ HỒNG PHONG HÀ NỘI - 2022 LỜI CAM ĐOAN Tôi xinn cam đoan cơng trình nghiên cứu riêng Các số liệu đưa luận án trung thực, có nguồn gốc rõ ràng trích dẫn đầy đủ theo quy định Tác giả KHAM PHETH SENGSOULATTANA MỤC LỤC MỞ ĐẦU Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 1.1 Các cơng trình nghiên cứu liên quan đến vấn đề lý luận chung nhân tố người 1.2 Các cơng trình nghiên cứu liên quan đến thực trạng phát huy nhân tố người phát triển kinh tế du lịch 1.3 Các cơng trình nghiên cứu liên quan đến giải pháp phát huy nhân tố người phát triển kinh tế du lịch 1.4 Những giá trị cơng trình khoa học tổng quan vấn đề luận án cần tiếp tục nghiên cứu Chương 2: PHÁT HUY NHÂN TỐ CON NGƯỜI TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ DU LỊCH Ở CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO HIỆN NAY- MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG 2.1 Quan niệm nhân tố người nội dung phát huy nhân tố người phát triển kinh tế du lịch Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào 2.2 Vai trò phát huy nhân tố người phát triển kinh tế du lịch Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào 2.3 Những nhân tố tác động đến việc phát huy nhân tố người phát triển kinh tế du lịch Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào Chương 3: PHÁT HUY NHÂN TỐ CON NGƯỜI TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ DU LỊCH Ở CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO HIỆN NAY - THỰC TRẠNG VÀ NGUYÊN NHÂN 3.1 Khái quát chung phát triển kinh tế du lịch Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào 3.2 Một số thành tựu phát huy nhân tố người phát triển kinh tế du lịch Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào nguyên nhân 3.3 Một số hạn chế phát huy nhân tố người phát triển kinh tế du lịch Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào nguyên nhân Chương 4: MỘT SỐ NHÓM GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM PHÁT HUY HIỆU QUẢ NHÂN TỐ CON NGƯỜI TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ DU LỊCH Ở CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO THỜI GIAN TỚI 4.1 Nhóm giải pháp nâng cao nhận thức hệ thống trị toàn xã hội phát huy hiệu nhân tố người phát triển kinh tế du lịch nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào thời gian tới Trang 6 15 22 27 31 31 46 57 73 73 79 100 113 113 4.2 Nhóm giải pháp nâng cao hiệu công tác đào tạo, bồi dưỡng nhân tố người phát triển kinh tế du lịch Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào thời gian tới 4.3 Nhóm giải pháp tạo môi trường gia tăng động lực nhằm phát huy nhân tố người phát triển kinh tế du lịch Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào thời gian tới 4.4 Nhóm giải pháp sử dụng hiệu quả, hợp lý nhân tố người phát triển kinh tế du lịch Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào thời gian tới 4.5 Nhóm giải pháp nâng cao ý thức tự rèn luyện, học tập, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo nhân tố người phát triển kinh tế du lịch Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào thời gian tới KẾT LUẬN DANH MỤC CÁC CƠNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC 121 129 145 152 157 159 160 173 Chương TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI 1.1 CÁC CƠNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ NHÂN TỐ CON NGƯỜI 1.1.1 Các cơng trình nghiên cứu Việt Nam Trần Thị Thủy, Nhân tố người biện pháp nhằm phát huy nhân tố người điều kiện đổi Việt Nam [43] Luận án tác giả Trần Thị Thủy làm rõ nội dung về: (1) Những vấn đề lý luận nhân tố người qua việc phân tích vấn đề người mối quan hệ với nhân tố người; nhân tố người mối quan hệ với vấn đề phát huy nhân tố người; (2) Vấn đề nhân tố người Việt Nam qua việc phân tích ba nội dung nhân tố người Việt Nam với tư cách chủ thể tổng hợp phát triển xã hội; nhân tố người Việt Nam với tư cách nguồn lực định thắng lợi nghiệp CNH - HĐH đất nước; nhân tố người Việt Nam với tư cách nhân cách - giá trị văn hóa cao nhất, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội; (3) Vấn đề phát huy nhân tố người nghiệp CNH - HĐH đất nước với việc làm rõ nội dung thực chất nội dung vấn đề phát huy nhân tố người nghiệp phát triển xã hội; vấn đề phát huy nhân tố người Việt Nam trình thực đường lối đổi theo định hướng XHCN biện pháp nhằm phát huy nhân tố người Việt Nam nghiệp CNH HĐH đất nước như: đổi ý thức hệ, tư người lao động; kết hợp hài hòa nhu cầu lợi ích cá nhân nhu cầu lợi ích xã hội; trọng tới điều kiện hoạt động tạo hội cho người; nâng cao trình độ tay nghề cho người lao động Nguyễn Thị Phi Yến, Tìm hiểu vai trị quản lý nhà nước việc phát huy nhân tố người phát triển kinh tế [56] Cuốn sách kết cấu làm chương, bàn nội dung cụ thể như: (1) Mối quan hệ quản lý nhà nước với việc phát huy nhân tố người trình phát triển kinh tế qua việc phân tích nội dung nhân tố người yếu tố ảnh hưởng đến việc phát huy nhân tố người tính chất trạng thái thể chế trị, kinh tế, trình độ học vấn văn hóa chung xã hội, trình độ xã hội hóa, dân chủ hóa thơng tin, trình độ giao lưu hội nhập quốc tế, lực phẩm chất người quản lý; làm rõ vấn đề nội dung quản lý nhà nước với việc phát huy nhân tố người trình phát triển kinh tế, phát huy sử dụng đắn hệ thống động lực nhằm khai thác tính tích cực nhân tố người; xây dựng hoàn thiện thể chế tổ chức phương thức quản lý nhà nước để phát huy nhân tố người phát triển kinh tế; (2) Phân tích vai trị quản lý nhà nước việc phát huy nhân tố người thông qua chế quản lý kinh tế trình phát triển kinh tế Việt Nam thời gian qua Ngoài ra, tác giả làm rõ số vấn đề đặt trình hình thành chế quản lý mới, phân phối chưa công dẫn đến rối loạn lợi ích người lao động; tình trạng thụ động, ỷ lại người lao động chưa khắc phục cách bản; tình trạng đối xử tùy tiện với người lao động có chiều hướng gia tăng; tình trạng cục bộ, vị, chia rẽ quan hệ tập thể tồn tại; tình trạng tham nhũng số phận cán chưa đẩy lùi triệt để; (3) Làm rõ nguyên tắc định hướng công tác quản lý vĩ mô nhà nước nhằm phát huy nhân tố người trình phát triển kinh tế cần phải coi nhân tố người nguồn lực quan trọng nhất; tạo điều kiện cho người lao động tham gia quản lý nhà nước, khuyến khích tính chủ động sáng tạo người Và đề xuất số giải pháp nhằm tiếp tục phát huy nhân tố người trình phát triển kinh tế, bao gồm giải pháp kiện tồn hợp lý tổ chức máy nhà nước nâng cao phẩm chất, lực đội ngũ cán bộ; quan tâm mức lợi ích kinh tế hợp pháp người lao động, thực dân chủ hóa đời sống kinh tế; phát triển giáo dục, đào tạo nâng cao mặt dân trí xây dựng mơi trường hoạt động thuận lợi cho phát huy nhân tố người phát triển kinh tế Lê Quang Hoan, Tư tưởng Hồ Chí Minh người với việc phát huy nhân tố người cơng nghiệp hố, đại hoá Việt Nam [14] Các nội dung luận án tác giả Lê Quang Hoan hướng tới việc làm rõ vấn đề sau đây: (1) Khái niệm người nhân tố người tư tưởng Hồ Chí Minh, nguồn gốc q trình hình thành, phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh người Theo tư tưởng Hồ Chí Minh nhân tố người hiểu “hệ thống thuộc tính, đặc trưng quy định vai trị chủ thể (cá nhân, tập thể, cộng đồng) tích cực, chủ động, sáng tạo người, bao gồm chỉnh thể thống mặt hoạt động với tổng hòa đặc trưng phẩm chất, lực người XHCN trình cách mạng Việt Nam” [tr.26]; (2) Phân tích nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh người cách mạng Việt Nam qua chủ đề người vốn quý nhất, yếu tố định thắng lợi cách mạng Việt Nam; người vừa mục tiêu vừa động lực tiến trình cách mạng Việt Nam; xây dựng người XHCN chiến lược bản, lâu dài Việt Nam; (3) Phát huy nhân tố người CNH, HĐH ánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh qua việc làm rõ vai trò nhân tố người CNH, HĐH Việt Nam Hoàng Thái Triển, “Vấn đề phát huy nhân tố người phát triển kinh tế” [45] Bài viết làm rõ số nội dung sau: (1) Sự phát triển xã hội ngày nhanh ngày phải phát huy vai trò nhân tố chủ quan người, điều chứng minh qua trình phát triển lịch sử - xã hội đời sống vật chất tinh thần; (2) Vai trò nhân tố chủ quan ngày tăng khơng có nghĩa vai trị nhân tố khách quan ngày giảm; (3) Nhân tố người tri thức, kiến thức khoa học - công nghệ đại mà niềm tin ý thức trách nhiệm tương lai; (4) Trong phát triển kinh tế xã hội đại, tiến khoa học - kỹ thuật cơng nghệ ngày đóng vai trị quan trọng nhân tố người ngày đề cao nhiêu Trong mắt xích chế kinh tế, nhân tố người chìa khóa khơng thể thiếu Nguyễn Minh Quang, Nhân tố người phát triển sức sản xuất lao động để thúc đẩy kinh tế hàng hoá nước ta [32] Những nội dung luận án nghiên cứu bao gồm vấn đề bản, là: (1) Làm rõ vấn đề sức sản xuất lao động vai trò nhân tố người phát triển sức sản xuất lao động để thúc đẩy kinh tế hàng hóa qua phần về: sức sản xuất lao động vai trò nhân tố người nhân tố sức sản xuất lao động; mối quan hệ phát triển sức sản xuất lao động với kinh tế hàng hóa kinh nghiệm số nước phát triển nhân tố người để nâng cao sức sản xuất lao động; (2) Làm rõ yêu cầu nhân tố người trình độ lành nghề người lao động phải phù hợp với nhu cầu phát triển sản xuất chất lượng cấu lành nghề; trình độ, chất lượng người lao động cần thúc đẩy song hành với kỹ khác kỹ ngoại ngữ, thuyết trình, làm việc nhóm, sáng tạo, làm việc áp lực cao Nguyễn Văn Tài, Tư tưởng Hồ Chí Minh người phát huy nhân tố người [39] Bài viết làm rõ vấn đề về: (1) Chủ tịch Hồ Chí Minh đưa quan điểm toàn diện sâu sắc người, quan niệm người Hồ Chí Minh thể chỗ: người chỉnh thể thống mặt sinh học mặt xã hội, người chủ thể mối quan hệ xã hội - lịch sử, chủ thể sáng tạo hưởng thụ giá trị vật chất tinh thần xã hội; (2) Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, người thực thể mang tính xã hội, thống người cá nhân với người xã hội, để giải đắn mối quan hệ người cá nhân, Người quan tâm giải mối quan hệ lợi ích coi người thống người giai cấp, dân tộc nhân loại; (3) Tư tưởng Hồ Chí Minh chất người vấn đề phát huy nhân tố người sở khoa học cho đường lối, quan điểm Đảng Cộng sản Việt Nam nghiệp đổi Phạm Công Nhất, Phát huy nhân tố người phát triển lực lượng sản xuất Việt Nam (Sách chuyên khảo) [27] Cuốn sách kết cấu làm chương với nội dung chủ yếu: (1) Phân tích nhân tố người vai trị nhân tố người phát triển lực lượng sản xuất thông qua việc làm rõ nội dung nhân tố người lực lượng sản xuất, đặc điểm vai trò nhân tố người hệ thống sản xuất; (2) Làm rõ yếu tố tác động đến việc phát huy nhân tố người cần thiết cần phải phát huy nhân tố người trình đổi phát triển sản xuất nay; (3) Đưa kinh nghiệm số quốc gia vùng lãnh thổ giới việc phát huy nhân tố người phát triển kinh tế đất nước Nguyễn Văn Thanh, Lê Trọng Tuyến, “Quan điểm Đảng người phát huy nhân tố người nghị đại hội XI” [40] Các tác giả đưa phân tích nội dung về: (1) Trong trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam trung thành, vận dụng đắn, sáng tạo quan điểm chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vấn đề người phát huy nhân tố người, đặc biệt từ đổi đến nay; (2) Quan điểm Đảng Cộng sản Việt Nam phát huy nhân tố người bảo đảm tiền đề có tính thực khả thi cao; (3) Việc phát huy nhân tố người thực qua chủ trương Đảng sách xã hội đắn người, kết 10 hợp đầy đủ vai trị thành phần xã hội; thơng qua phát triển dân chủ XHCN bảo đảm quyền làm chủ người pháp luật xã hội chủ nghĩa; thơng qua chủ trương đại đồn kết dân tộc lãnh đạo Đảng; thông qua việc thực chủ trương Đảng xây dựng phát huy văn hóa tiên tiến, đậm đà sắc dân tộc Nguyễn Tùng Lâm, “Mấy suy nghĩ nhân tố người triết lý phát triển Hồ Chí Minh” [22] Tác giả làm rõ vấn đề: (1) Lấy người mục tiêu phát triển xã hội, theo Hồ Chí Minh việc phát triển xã hội theo hướng nhân văn nhằm đáp ứng khát vọng người để tạo điều kiện cho người ngày phát triển toàn diện, hài hòa, chủ thể xã hội; (2) Làm rõ số nội dung, biện pháp mà Hồ Chí Minh đưa để thúc đẩy tính tích cực hoạt động người, thúc đẩy phát triển xã hội, như: cần phát huy yếu tố động lực trị - tinh thần; coi trọng lý tưởng xã hội chủ nghĩa đạo đức cách mạng Trần Thị Hợi, Phát huy nhân tố người từ tư tưởng Hồ Chí Minh đến thực tiễn Việt Nam [15] Cuốn sách bao gồm chương, có nội dung lý luận sau đây: (1) Phân tích nhân tố người phát huy nhân tố người tư tưởng Hồ Chí Minh qua việc làm rõ khái niệm phát huy nhân tố người, quan điểm Chủ tịch Hồ Chí Minh người phát huy nhân tố người coi phát huy nhân tố người với tư cách vừa động lực, vừa mục tiêu nghiệp cách mạng; (2) Phát huy nhân tố người với tư cách thực thể thống phẩm chất lực; phát huy nhân tố người với tư cách thực thể thống cá nhân xã hội; (3) Làm rõ giá trị lý luận thực tiễn phát huy nhân tố người kết tinh thành giá trị bền vững, định hướng cho việc phát huy nhân tố người phát triển KTTT định hướng XHCN Đoàn Nam Đàn, “Sự phát triển nhận thức Đảng phát huy nhân tố người phát triển đất nước” [6] Tác giả làm rõ số vấn đề về: (1) Đảng Cộng sản Việt Nam khẳng định nguồn lực q báu nhất, có vai trị định người Việt Nam, nhân tố người nguồn sức mạnh nội sinh dân tộc Việt Nam; (2) Phân tích kế thừa phát triển nhận thức Đảng Cộng sản Việt Nam phát huy nhân tố người từ Đại hội VI đến Đại hội XII với việc xác định xây dựng người Việt Nam phát triển toàn diện phải trở thành mục 11 tiêu chiến lược phát triển; (3) Những quan điểm Đảng góp phần nâng cao trình độ dân trí, phát triển kinh tế, nâng cao đời sống nhân dân, người phát triển toàn diện, nhân dân ngày tin tưởng vào lãnh đạo Đảng Nguyễn Hiền Lương, “Quan điểm Đảng phát huy nhân tố người nghiệp đổi Việt Nam nay” [23] Tác giả làm rõ số nội dung bản, là: (1) Phân tích quan điểm triết học mác xít vai trị người lịch sử chủ thể lịch sử; (2) Nhận thức Đảng Cộng sản Việt Nam vai trò nhân tố người coi người với tư cách nguồn lực phát triển coi trọng nhân tố người khơng thước đo trình độ văn minh xã hội mà sở đảm bảo cho phát triển tiến xã hội; (3) Làm rõ động lực phát huy vai trò nhân tố người Việt Nam việc quan tâm đến lợi ích người, thực dân chủ hóa mặt đời sống xã hội nâng cao lực trí tuệ người Việt Nam Nguyễn Trọng Chuẩn, “Nhân tố người văn hoá phát triển bền vững đất nước” [2] Bài viết làm rõ nội dung sau: (1) Để phát triển bền vững đất nước đòi hỏi cần đặc biệt quan tâm đến phát triển bền vững nhân tố người - nhân tố cho phát triển nhanh bền vững, đồng thời người trung tâm chiến lược phát triển, chủ thể phát triển; (2) Đối với cá nhân, tự ý thức thân chủ thể trình phát triển, người khơi dậy tự bộc lộ tất khả năng, từ khả tư khả hành động, với tự ý thức trách nhiệm công dân để đóng góp cho q trình đổi mới, phát triển đất nước; (3) Trong trình đổi cố gắng khai thác tất nguồn lực có, đặc biệt nguồn lực người phục vụ cho công phát triển, nhiên bên cạnh cịn hạn chế định Trần Văn Phòng, “Một số giải pháp đột phá nhằm phát huy nhân tố người phát triển đất nước” [29] Tác giả làm rõ nội dung Đảng, Nhà nước Việt Nam nhận thức rõ người vừa mục tiêu, vừa động lực phát triển đất nước đề giải pháp nhằm phát huy tối đa nhân tố người nghiệp xây dựng đất nước, cụ thể là: (1) Đảng, Nhà nước có chiến lược đào tạo, phát triển nguồn lực người Việt Nam; Đảng, Nhà nước có chế, sách cán tương đối toàn diện, đồng từ quy hoạch nguồn, đào 170 nghề,” Tạp chí Nhà quản lý, số XI (Tháng 11, 2013), Văn phịng phủ, Viêng Chăn 126 ເຈືອງ ສົມບູນຂັນ (2013), ເສດຖະກິດກ່ຽວກັບການພັດທະນາຢູ່ ບາງບັນຫາ ສປປລາວ, ສໍານັກ ພິມໂຮງພິມ ແຫ່ງລັດ, ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ Chương Sổm Bun Khẳn (2013), Những vấn đề kinh tế phát triển CHDCND Lào, Nxb Nhà nước, Viêng Chăn 127 ພັກປະຊາຊົນປະຕິວັດລາວ (1996), ມະຕິກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຜູ້ແທນຂອງພັກຄັ້ງທີ VI, ນະຄອນຫຼວງ ວຽງຈັນ Đảng NDCM Lào (1996), Nghị Đại hội đại biểu Đảng lần thứ VI, Viêng Chăn 128 ພັກປະຊາຊົນປະຕິວັດລາວ (2016), ເອກະສານຂອງກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຜູ້ແທນທົ່ວປະເທດຄັ້ງທີ IX ຂອງ, ສຳ ນັກພິມແຫ່ງຊາ, ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ໜ້າ.72 Đảng NDCM Lào (2011), Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, Nxb Quốc gia, Viêng Chăn, tr.72 129 ພັກປະຊາຊົນປະຕິວັດລາວ (2016), ເອກະສານຂອງກອງປະຊຸມໃຫຍ່ຜູ້ແທນທົ່ວປະເທດຄັ້ງທີ X ຂອງ, ສຳ ນັກພິມແຫ່ງຊາ, ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ໜ້າ.55 Đảng NDCM Lào (2016), Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X, Nxb Quốc gia, Viêng Chăn, tr.55 130 ຄວາມ ໝາຍ ແລະຄວາມ ສຳ ຄັນຂອງການພັດທະນາເພື່ອການຂະຫຍາຍຕົວດ້ານເສດຖະກິດ ສັງຄົມນິຍົມ, ກອງປະຊຸມຄັ້ງທີ ກ່ຽວກັບສັງຄົມນິຍົມ, ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ໜ້າ.284, 285 Feuangy Laofoung (2017), Ý nghĩa tầm quan trọng phát triển tăng trưởng kinh tế định hướng XHCN, Hội nghị QT lần thứ CNXH, Viêng Chăn, tr.284,285 131 ແກ້ວ ຈັນທະວິໄລ (2015), ເອກະສານກອງປະຊຸມສໍາມະນາວິທະຍາສາດພາຍໃຕ້ຫົວຂໍ້: ປະຊາຄົມເສດ ຖະກິດອາຊຽນ ສິ່ງທ້າທາຍຂອງ ສປປ ລາວ, 2015, ຄວາມພ້ອມ ແລະ ສະຖາບັນວິທະຍາສາດສັງຄົມ ແຫ່ງຊາດ, ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ Keo Chănthavixay (2015), Sự di cư tự lực lượng lao động, ảnh hưởng thử thách gia nhập AEC, Hội thảo Sêmina khoa học, với chủ đề: Cộng đồng kinh tế ASEAN 2015, sẵn sàng thách thức CHDCND Lào, Viện Khoa học Xã hội Quốc gia Lào, 171 Viêng Chăn 132 ຄໍາຜາຍ ສະພັງເໜືອ (2005), ເສດຖະກິດພູມປັນຍາກັບການຫັນເປັນອຸດສາຫະກຳ “ ແລະ ທັນສະໄໝ”, ວາລະ ສານອາລຸນໃໝ່, ສະບັບທີ (ປະຈໍາເດືອນ12/2005), ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ Khămphai Saphăngnua (2005), “Kinh tế tri thức với nghiệp Cơng nghiệp hóa, đại hóa”, Tạp chí Alunmay, số (tháng 1-2/2005) 133 ຄຳແພງ ທິບບຸນຕາລີ (2009), “ພັດທະນາຊັບພະຍາກອນມະນຸດ: ບາງທັດສະນະ ແລະ ຄໍານິຍາມມະ ນຸດ”, ວາລະສານວິທະຍາສາດສັງຄົມ, ສະບັບທີ 4, ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ Khămpheng Thipmuntaly (2009), “Phát triển nguồn lực người - số quan điểm khái niệm người”, Tạp chí Khoa học xã hội, số 4, Viêng Chăn 134 ພຸດສະດີ ພັນຍະສິດ (2015), "ກົດ ໝາຍ ວ່າດ້ວຍການທ່ອງທ່ຽວແລະການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດກົດ ໝາຍ ການທ່ອງທ່ຽວໃນສາທາລະນະລັດປະຊາທິປະໄຕປະຊາຊົນລາວ", ວາລະສານປະຊາທິປະໄຕແລະກົດ ໝາຍ, ກະຊວງຍຸຕິ ທຳ, ສະບັບເລກທີ 2/2015, ໜ້າ 50-54 Phutsady Phanyasith (2015), “Pháp luật du lịch việc thực pháp luật du lịch nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào”, Tạp chí Dân chủ Pháp luật, Bộ Tư pháp, Số 2/2015, tr.50 54 135 ສະພາແຫ່ງຊາດແຫ່ງສປປລາວ ວ່າດ້ວຍການທ່ອງທ່ຽວ, (ປີ ສຳ 2009), ນັກພິມ ກົດ ຈຳ ໝາຍ ໜ່າຍ ການທ່ອງທ່ຽວ, ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ໜ້າ.2 Quốc hội nước CHDCND Lào (2009), Luật Du lịch, Nxb Cục quản lý du lịch, Viêng Chăn, tr.2 136 ສະພາແຫ່ງຊາດແຫ່ງສປປລາວ (2015), ລັດຖະ ທຳ ມະນູນແຫ່ງສປປລາວ 2015 (ປັບປຸງ), ສຳ ນັກພິມແຫ່ງຊາດ, ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ໜ້າ.5 Quốc hội nước CHDCND Lào (2015), Hiến pháp nước CHDCND Lào năm 2015 (sửa đổi), Nxb Quốc gia, Viêng Chăn, tr.5 137 ສະພາແຫ່ງຊາດແຫ່ງສປປລາວ (ປີ 2015), ກົດ ໝາຍ ວ່າດ້ວຍການທ່ອງທ່ຽວ (ປັບປຸງ), ສຳ ນັກພິມ ຈຳ ໜ່າຍ ບໍລິຫານການທ່ອງທ່ຽວ, ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ໜ້າ.6 Quốc hội nước CHDCND Lào (2015), Luật Du lịch (Sửa đổi), Nxb Cục quản lý du 172 lịch, Viêng Chăn, tr.6 138 ສະພາແຫ່ງຊາດແຫ່ງສປປລາວ (ປີ 2018), ກົດ ໝາຍ ວ່າດ້ວຍແນວລາວສ້າງຊາດ - ມາດຕາ 8, ສຳ ນັກພິມແຫ່ງຊາ, ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ໜ້າ.3 Quốc hội nước CHDCND Lào (2018), Luật Mặt trận Lào Xây dựng Đất nước- Điều 8, Nxb Quốc gia, Viêng Chăn, tr.3 139 ສີທາ ເລື່ອນຄໍາພູວົງ (2001), “ ເສີມຂະຫຍາຍປັດໄຈຄົນໃນພາລະກິດປ່ຽນແປງໃໝ່ໃນປະເທດເຮົ າ ແມ່ນ ຄວາມຈໍາເປັນພາວະວິໄສ”, ວາລະ ສານກໍ່ສ້າງພັກ, ສະບັບປະຈຳເດືອນ 1,2/2001, ນະຄອນ ຫຼວງວຽງຈັນ Sithaluon Khamphuvong (2001), Phát huy nhân tố người nghiệp đổi Lào yêu cầu khách quan, Tạp chí Xây dựng Đảng, số tháng 1,2.2001, Viêng Chăn 140 ສົມຈິດ ສຸກສະຫວັດ ເສດຖະກິດແຮງງານ, (2005), ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດ, ນະຄອນ ຫຼວງວຽງຈັນ Somchit Sucsavat (2005), Kinh tế lao động, Đại học Quốc gia Lào, Viêng Chăn 141 ສົມພັນ ຈັນທະວົງ (2015), "ການທ່ອງທ່ຽວມີບົດບາດ ສຳ ຄັນໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດ - ສັງຄົມຂອງປະເທດ", ວາລະສານ ໂຄສະນາຂ່າວສານ, ເລກທີ 170, ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ,ໜ້າ 11-15 Somphanh Chanthavong (2015), “Du lịch có vai trị quan trọng phát triển kinh tế - xã hội đất nước”, Tạp chí Tuyên truyền, Số 170, Viêng Chăn, tr.11-15 142 ສຳນັກຂ່າວສານປະເທດລາວ (2019), “ເປີດງານວາງສະແດງ ແນວທາງການພັດທະນາການ ທ່ອງທ່ຽວແບບຍືນຍົງຄັ້ງທີ 2”, ເຂົ້າເຖິງວັນທີ 1/10/2019 Thông xã Lào (2019), “Khai mạc Triển lãm lần thứ Hướng dẫn Phát triển Du lịch Bền vững” http://kpl.gov.la/detail.aspx?id=48475, truy cập ngày 1/10/2019 143 ສູນສະຖິຕິແຫ່ງຊາດລາວ (ປີ 2020),“ ການຝຶກອົບຮົມໃນຂົງເຂດເສດຖະກິດ ວັນທີ່ ຕຸລາ 2020, ເຂົ້າເຖິງວັນທີ 03/10/2020 Rung tâm Thống kê Quốc gia Lào (2020), “Công tác bồi dưỡng lĩnh vực kinh tế”, https://laosis.lsb.gov.la/tblInfo/TblInfoList.do, truy cập ngày 03 tháng 10 năm 2020 144 ສູນສະຖິຕິແຫ່ງຊາດລາວ (ປີ2020), “ການສຶກສາວິຊາຊີບ, 173 ການສຶກສາຊັ້ນສູງ ແລະ ສູງກວ່າ ແຫ່ງຊາ, ເຂົ້າເຖິງວັນທີ 3/10/2020 Trung tâm Thống kê Quốc gia Lào (2020), “Giáo dục Nghề nghiệp, Giáo dục Đại học Đại học Quốc gia”, https://laosis.lsb.gov.la/tblInfo/TblInfoList.do, truy cập ngày 03 tháng 10 năm 2020 145 ສະຖາບັນວິທະຍາສາດສັງຄົມແຫ່ງຊາດລາວ (2011), ການທົບທວນຄືນ 25 ປີແຫ່ງການປ່ຽນແປງ ໃໝ່ ຂອງສປປລາວ (1986-2010), ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ Viện Khoa học xã hội Quốc gia Lào (2011), Tổng kết 25 năm đổi nước CHDCND Lào (1986-2010), Nxb Quốc gia, Viêng Chăn 174 PHỤ LỤC Phụ lục Tốc độ tăng trưởng kinh tế nước CHDCND Lào từ năm 1996 đến năm 2020 Giai đoạn TT Tốc độ tăng trưởng kinh tế 1996-2000 6.2 2001-2005 6.2 2005-2010 7.6 2010-2015 7.8 2016-2018 2018-2020 6.7 Nguồn: [130, tr.284-285] Phụ lục Số khách du lịch đến, doanh thu từ du lịch trung bình độ dài khách du lịch nước CHDCND Lào từ năm 2011 đến năm 2020 TT Năm Số khách % Tăng du lịch trưởng 10 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2723564 3330072 3779490 4158719 4684429 4239049 3868838 4186432 4791065 886.447 22.3 13 10 13 -10 -8.7 8.2 14.4 -81.5 TB ngày khách quốc tế TB ngày khách nội địa TB ngày lưu trú du khách Doanh thu du lịch 7.2 8.4 7.9 7.5 7.5 8.3 7.9 7.9 7.9 2 2 2 2 2 4.5 4.6 5.2 4.9 4.8 4.8 5.2 5 406.1843 506.0226 595.9091 641.6365 725.3657 724.192 648.067 811.0107 934.7104 213.367 Nguồn: [71, tr.5] 175 Phụ lục Phụ lục số khách du lịch theo Khu vực đến nước CHDCND Lào từ năm 2013 đến năm 2020 TT Vùng 2013 ASEAN Châu 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 3.041233 3.224080 3.588538 3.083383 2.747096 2.886844 3.198829 555519 431,88 630,36 778,94 836,28 884,88 1.055415 1.317478 226297 Á- TBD Châu Âu 212,57 209,33 217,31 221,91 161,19 165,81 182,47 70459 Mỹ 85,899 86,027 88,987 86,211 64,227 69,101 82,652 30176 7,914 8,920 10,655 11,263 11,446 9,264 9,641 3996 3.781503 4.158719 4.684429 4.239047 3.868838 4.186432 4.791065 886447 Châu Phi - Trung Đông Tổng Nguồn: [71, tr.9] Phụ lục 10 Thị trường du lịch lớn CHDCND Lào biến động ảnh hưởng đại dịch Covid-19 năm 2020 TT Nước 2018 2019 2020 Biến động % Thái Lan 1.929934 2.160300 350,103 -84 Trung Quốc 805,833 1.022727 138,466 -86 Hàn Quốc 174,405 203,191 40,210 -80 Việt Nam 867,585 924,875 186,180 -80 Mỹ 49,178 61,184 18,116 -70 Pháp 39,315 44,416 8,632 -66 Nhật 38,985 41,736 11,085 -73 VQ Anh 26,801 31,976 11,592 -64 Đức 22,915 25,346 8,632 -66 10 Úc 19,607 24,750 7,271 -71 Nguồn: [71, tr.12] 176 Phụ lục Số du khách xuất cảnh địa điểm xuất cảnh tỉnh nước CHDCND Lào từ năm 2014 đến năm 2020 Nơi xuất cảnh Attapeu 1727 7497 5249 5569 4322 3842 2020 1648 Bokeo 26558 34576 54223 43222 83887 65602 20904 -68.1 Bolikhamsay 93157 102043 105683 103780 118121 86243 30367 -64.8 107131 157069 216080 260246 261998 217821 74552 -65.8 3737 3957 5617 2293 5632 3710 1422 -61.7 Khammouane 438942 495225 495540 393197 92312 68488 23406 -65.8 Luangnamtha 129883 162989 130575 113235 145205 106106 24451 -77.0 Luangprabang 1960 1998 1890 1801 8873 7878 1368 -82.6 8767 Phongsaly 1906 3967 4756 4721 30536 32682 73.2 0 11384 9964 11506 3497 69.7 846053 347932 329345 389178 604589 381415 133122 -65.1 Vientiane Capital 311.563 -76.6 1534970 1570894 1543693 1535634 1635403 1331654 Xayabouli 121991 170153 159343 174752 197276 366915 68874 -81.2 11687 8225 6821 10140 8752 6568 2969 -54.8 3.319702 3.066525 3.058815 3.049152 3.206870 2.690430 Champasak Huaphanh Sravanh Savannakhet Xiengkhouang Tổng số 2014 2015 2016 2017 2018 2019 706.904 Nguồn: [71, tr.22] % -57.1 -73.7 177 Phụ lục Số đại lý du lịch nước CHDCND Lào từ năm 2015 đến năm 2020 Tỉnh TT 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Attapeu 3 3 Bokeo 17 16 17 15 15 15 Bolikhamsay 4 6 Champasak 29 27 30 32 27 27 Huaphanh 1 2 2 Khammouane 3 6 Luangnamtha 7 Luangprabang 57 61 67 78 81 81 Oudomxay 3 5 10 Phongsaly 0 2 11 Sravanh 2 2 12 Savannakhet 10 10 11 11 10 10 13 Sekong 0 0 0 14 Vientiane Capital 216 218 238 292 317 327 15 Vientiane Province 17 18 25 32 32 16 Xaisomboun 0 0 0 17 Xayabouli 12 16 15 18 Xiengkhouang Tổng 8 368 381 422 503 539 549 Nguồn: [71, tr.32] 178 Phụ lục Số thương hiệu du lịch nước CHDCND Lào từ năm 2015 đến năm 2020 TT Tỉnh 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Attapeu 0 0 0 Bokeo 1 1 Bolikhamsay 0 0 0 Champasak 10 7 7 Huaphanh 0 0 0 Khammouane 2 1 Luangnamtha 1 1 1 Luangprabang 24 23 20 17 16 16 Oudomxay 0 0 0 10 Phongsaly 1 0 11 Sravanh 0 0 0 12 Savannakhet 0 0 0 13 0 0 0 9 2 3 16 Sekong Vientiane Capital Vientiane Province Xaisomboun 0 0 0 17 Xayabouli 0 0 0 18 Xiengkhouang 3 2 55 51 45 36 36 34 14 15 Tổng Nguồn: [71, tr.32] 179 Phụ lục Số địa điểm du lịch tính đến năm 2020 nước CHDCND Lào TT Tỉnh TN VH LS Tổng HĐ ĐK ĐPT Attapeu 33 18 12 63 19 11 Bokeo 53 14 10 77 18 40 41 Bolikhamsay 100 12 115 30 47 Champasak 127 55 35 217 217 13 16 Huaphanh 43 28 62 133 15 83 Khammouane 143 33 31 207 28 157 120 Luangnamtha 55 47 109 62 68 15 Luangprabang 114 77 33 224 24 90 25 Oudomxay 54 40 12 106 30 58 46 10 Phongsaly 27 74 105 80 69 11 Sravanh 50 38 94 33 90 16 12 Savannakhet 74 32 11 117 112 24 60 13 19 34 17 14 45 24 15 84 19 11 21 171 25 200 44 168 165 16 Sekong Vientiane Capital Vientiane Province Xaisomboun 57 10 72 35 17 Xayabouli 70 19 96 49 13 18 Xiengkhouang 79 44 23 146 20 54 Tổng 1314 591 294 2199 809 1040 587 14 15 Nguồn: [71, tr.32] 180 Phụ lục Doanh thu từ du lịch ngành xuất từ năm 2015 đến năm 2020 TT Ngành Du lịch 2020 2019 2018 2017 2016 2015 DT Hạng DT Hạng DT Hạng DT Hạng DT Hạng DT Hạng 213.3 9.347 8.110 6.480 7.241 7.253 May mặc 192.5 2.135 1.939 1.832 8.88 1.993 Điện lực 1976.4 1.3268 1.4084 1.2803 9.407 4.955 4 Gỗ 27.2 589 1.845 486 390 1.446 Càfe 90.7 694 1.026 1.051 599 547 Nông nghiệp 1186.2 9.210 5.864 5.825 5.842 3.198 Khoáng sản 1314.4 1.4380 1.4394 1.3905 1.3140 1.2924 Thủ công 4.6 543 180 32 097 21 9 Các ngành khác 1375.7 1.7817 1.4769 1.2950 1.3121 9.172 Nguồn: [71, tr.33] Phụ lục 10 Số khách sạn, nhà nghỉ, nhà hàng, khu vui chơi nhằm đáp ứng phát triển KTDL nước CHDCND Lào từ năm 2011 đến năm 2020 TT Năm Loại hình Khách sạn Nhà nghỉ Nhà hàng Tổng Khu vui chơi 2011 435 1491 1380 283 3589 2012 468 1562 1276 220 3526 2013 491 1868 1744 168 4271 2014 515 1911 1269 164 3859 2015 542 1907 1664 164 4277 2016 545 2452 2969 365 6331 2017 569 2165 2360 249 5343 2018 670 2432 2646 305 6053 2019 637 2283 2679 246 5845 10 2020 695 2542 2515 256 6008 Nguồn: [71, tr.28] 181 Phụ lục 11 Số trường, số sinh viên giáo viên trường trung cấp nghề nước CHDCND Lào từ năm 2011 đến năm 2019 2019 Trường 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 45 45 45 45 47 47 48 39 19849 19936 18414 22214 19118 16481 15867 18859 1121 500 368 551 374 285 482 884 45 Sinh viên 20131 Giáo viên 1204 Nguồn: [144] Phụ lục 12 Bồi dưỡng nguồn nhân lực lĩnh vực nước CHDCND Lào từ năm 2011 đến năm 2019 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Năm Tổng Nữ Tổng Nữ Tổng Nữ Tổng Nữ Tổng Nữ Tổng Nữ Tổng Nữ Tổng Nữ Tổng Nữ Du lịch - Dịch vụ 16118 10913 18370 8843 15000 7000 17000 8000 20395 10818 22167 11886 44326 24330 45082 26989 37374 20791 Nguồn: [143] Công nghiệp Nông nghiệp 16993 11879 11545 9273 18774 13342 10621 7483 14000 10000 8000 4000 8000 13000 3000 4000 9381 14536 3421 7545 9799 16465 3872 8685 18910 20582 5562 7824 27649 32820 6897 11812 19332 19063 4609 8309 182 Phụ lục 13 Dự án quy hoạch xây dựng tổ chức kỹ thuật sở giáo dục thuộc Bộ Thơng tin, Văn hóa Du lịch từ năm 2016-2020 TT Viện NTQG Cao đẳng LPB Trường Vichitsin Savannakhet Trường Vichitsin Viêng Chăn Trường Vichitsin Viêng Chăn Tổng 70 60 40 40 100 TC 40 40 40 100 CĐ 20 20 0 ĐH 50 0 0 Tổng 70 70 40 40 100 TC 40 40 40 100 CĐ 20 30 0 ĐH 50 0 0 Tổng 70 70 40 40 100 TC 40 40 40 100 CĐ 20 30 0 ĐH 50 0 0 Tổng 70 70 40 40 150 TC 40 40 40 100 CĐ 20 30 0 ĐH 50 0 50 Tổng 70 70 40 40 150 TC 40 40 40 100 CĐ 20 30 0 ĐH 50 0 50 Năm 2016 2017 2018 2019 2020 Nguồn: [124, tr.133] 183 Phụ lục 14 Nội dung công tác bồi dưỡng nhân ngành du lịch Bộ thơng tin, văn hóa du lịch giai đoạn 2016-2020 Tổng 2016 2017 2018 2019 2020 TT ND Bồi dưỡng L N Truyền thông du 10 500 100 100 100 100 100 L N L N L N L N L N lịch Kinh tế du lịch 10 500 100 100 100 100 100 Đào tạo nhân 85 4250 17 850 17 850 17 850 17 850 17 850 Tiếng Anh 10 300 60 60 60 60 60 Tiếp thị du lịch 15 300 60 60 60 60 60 Dịch vụ an 50 1000 10 200 10 200 10 200 10 200 10 200 300 60 60 60 60 60 10 300 60 60 60 60 60 Hội thảo 10 500 100 100 100 100 100 toàn thực phẩm Nhân cách kỹ 10 giao tiếp Nghi thức trang trí nước Nguồn: [124, tr.139] 184 Phụ lục 15 Nội dung công tác bồi dưỡng cán quản lý du lịch Bộ thơng tin, văn hóa du lịch giai đoạn 2016-2020 Chủ đề đào TT Tổng tạo L Chính trị - 25 2016 N L 2017 N L 2018 N L 2019 N L 2020 N L N 1125 225 225 225 225 225 Hành Báo chí 20 900 180 180 180 180 180 Truyền thông 20 900 180 180 180 180 180 Quản lý văn 20 900 180 180 180 180 180 900 180 180 180 180 180 hóa Quản lý du 20 lịch Nguồn: [124, tr.139] Phụ lục 16 Kế hoạch dự báo phát triển nhân lực ngành Thơng tin, Văn hóa Du lịch giai đoạn 2016-2020 TT Trình độ Trong nước Ngoài nước Tổng So với 4.508 CB, CC Tiến sĩ 33 33 0.73 Thạc sĩ 68 61 129 2.86 Đại học 135 20 155 3.43 Cao đẳng 10 10 0.22 Tổng 213 114 327 7.25 Nguồn: [124, tr.135] ... huy nhân tố người phát triển kinh tế du lịch Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào Chương 3: PHÁT HUY NHÂN TỐ CON NGƯỜI TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ DU LỊCH Ở CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO HIỆN NAY - THỰC... niệm phát triển kinh tế du lịch nội dung phát huy nhân tố người phát triển kinh tế du lịch Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào 2.1.2.1 Quan niệm đặc điểm phát triển kinh tế du lịch Cộng hòa Dân chủ Nhân. .. phát triển kinh tế du lịch Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào 2.2 Vai trò phát huy nhân tố người phát triển kinh tế du lịch Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào 2.3 Những nhân tố tác động đến việc phát huy nhân